Diakoni

Pierwszy List do Tymoteusza opisuje różne grupy w Kościele, stawiane im wymagania i zadania do spełnienia. Wymienia biskupów i diakonów, a następnie wdowy i prezbiterów. Według niektórych egzegetek i egzegetów fakt, iż 1 Tm nie ukazuje wzajemnych między nimi powiązań, każe przypuszczać, że były to alternatywne struktury gmin. Dopiero List do Tytusa (Tt 1, 5. 7) miałby pokazywać relacje między prezbiterami i biskupami. Listy pasterskie byłyby świadectwem późniejszej fazy nowotestamentowego rozwoju struktur kościelnych, który doprowadzi do urzędu kościelnego rozumianego jako urząd biskupa, prezbitera i diakona.

09.02.2010

Czyta się kilka minut

Jeśli zgodzić się z tą tezą, w jednym i drugim przypadku w opisie struktur kościelnych mowa jest o kobietach. Najpierw w kontekście wymogów stawianych biskupom i diakonom. Chodzi o cechy znane z katalogów cnót filozofii hellenistycznych: trzeźwość, skromność, przyzwoitość, gościnność, łagodność, dotrzymywanie słowa, brak skłonności do kłótliwości i chciwości (zob. 1 Tm 3, 2-3. 8). Drugi rodzaj wymagań opisywany jest poprzez odniesienia rodzinno-domowe (chodzi o grecki oikos). Biskup i diakon ma być "mężem jednej żony" (1 Tm 3, 2. 12). Wprowadzenie małżeństwa jako warunku pełnienia tych funkcji może wynikać z polemiki z przeciwnikami ich zawierania (por. 1 Tm 4, 7). To dla autora 1 Tm sprawdzian umiejętności, koniecznych do sprawowania posługi: "Bo kto własnym domem nie umie kierować, jakżeż potrafi dbać o Kościół Boży?" (1 Tm 3, 5; por. 3, 12). Trzecia grupa wymagań związana jest z konkretną posługą. Biskup powinien być "sposobny do nauczania" (1 Tm 3, 2 w przekładzie Biblii Tysiąclecia), a nie "świeżo nawrócony" (1 Tm 3, 6). Diakon ma "tajemnicę wiary nosić w czystym sumieniu" (1 Tm 3, 9).

Powstaje wyobrażenie, że w obu przypadkach chodzi o mężczyzn - mają być "mężami jednej żony"... Kwestionuje to Pierwszy List do Tymoteusza. Wśród wymagań wobec diakonów stawia zdanie: "Kobiety tak samo mają być przyzwoite, nie obmawiające innych, trzeźwe i wierne we wszystkim" (1 Tm 3, 11).

Rodzi się pytanie: kim są te "kobiety"? Istnieją trzy próby odpowiedzi. Według pierwszej, chodzi tu o chrześcijanki. Przemawiać miałby za tym fakt, że nie są one w bliższy sposób określone (poza cnotami moralnymi). Przeciw tej hipotezie świadczy umieszczenie ich, kiedy mowa o urzędach.

Stąd druga próba odpowiedzi sugeruje, że 1 Tm miałby tu mówić o żonach diakonów (tak np. tłumaczy Biblia Poznańska). Argumentem za jest brak formy żeńskiej słowa "diakon" (diakonise). Przeciwnicy tej hipotezy wskazują, że podobnie nie ma w tekście żadnych podstaw, by mówić o "ich kobietach/żonach". Poza tym, dlaczego pojawiać miałyby się wymagania odnośnie do żon diakonów, a nie biskupów?

Najbardziej prawdopodobna jest trzecia odpowiedź, według której "kobiety" z 1 Tm 3, 11 to kobiety-diakoni. Użycie formy męskiej tłumaczy się tym, że w żadnym innym miejscu Nowy Testament nie stosuje formy żeńskiej. Co więcej, poświadczona jest ona w źródłach dopiero od IV w. Również Febe w Rz 16, 1 nazwana jest "diakonem" (gr. diakonos). Okazuje się, że autor Pierwszego Listu do Tymoteusza, choć, jak pokazuje analiza innych jego fragmentów, nie jest zainteresowany popieraniem posługi kobiet, w kontekście kobiet-diakonów po prostu ją zakłada. Do nich także odnoszą się słowa: "(...) ci, którzy dobrze sprawują posługę diakona, zdobywają sobie zaszczytny stopień oraz pełną ufność w wierze, którą oparli na Jezusie Chrystusie" (1 Tm 3, 13).

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 07/2010