Małe projekty, wielka zmiana

Przed wojną w Polsce mieszkało blisko 3,5 miliona Żydów. Pozostawili po sobie wielkie materialne i kulturalne dziedzictwo, rozsiane po miastach, miasteczkach i wsiach całego kraju. Jest to ogromna spuścizna, którą obecna, niewielka społeczność żydowska w Polsce nie jest w stanie zaopiekować się sama – nas, polskich Żydów, jest po prostu zbyt mało.

W życiu jestem optymistą. Wierzę, że dziedzictwo żydowskie w Polsce nie zniknie. W całym kraju spotkać można całe mnóstwo ludzi – lokalnych działaczy i aktywistów, którzy podejmują potężny wysiłek, aby ocalić i upamiętnić spuściznę oraz historię żydowskich mieszkańców swoich miejscowości. Zarośnięte cmentarze są porządkowane, synagogi odzyskują dawny blask, antysemickie bazgroły znikają ze ścian, w wielu miejscach odbywają się festiwale kultury żydowskiej, warsztaty edukacyjne czy wycieczki śladami historii żydowskich sąsiadów.

Pamięć o żydowskim dziedzictwie wraca do tych miejsc po blisko 80 latach – wraca, choć Żydów tam nie ma. Powiedzenie, że ci lokalni aktywiści opiekują się spuścizną Żydów, nie oddaje w pełni skali ich zaangażowania i trudności, z którymi nieraz muszą się mierzyć, a które, mimo wszystko, nie powstrzymują ich od działania.

Nagroda Polin jest formą docenienia ich pracy i wieloletniego wkładu w dbanie o pamięć o dawnych żydowskich mieszkańcach. Jest to misja bliska zarówno Muzeum Polin, jaki i Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, które od lat, w ramach działalności Komisji Grantowej im. Jana Jagielskiego, wspiera bezinteresowną pracę lokalnych działaczy i instytucji. Wierzymy, że te małe projekty, skupiające się na pielęgnowaniu lokalnego dziedzictwa i historii, edukacji i pracy z miejscową społecznością, niosą wielką zmianę, którą tworzą wielcy ludzie. Wspieranie i wyróżnianie ich to nasz obowiązek. ©

Obraz

PIOTR WIŚLICKI jest przewodniczącym zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, członek kapituły Konkursu Nagroda Polin 2021