W tym samym czasie czytałem znów Jarosława Marka Rymkiewicza "Umschlagplatz", książkę, którą mam od dawna, ale gdzieś się zapodziała i w Święta wypłynęła niespodzianie. To historia ponad 300 tysięcy Żydów, którzy wysłani zostali z warszawskiego Umschlagplatzu do gazu. Cała książka zbudowana jest na nadzwyczaj dociekliwej, częściowo wyobrażonej rekonstrukcji ostatnich chwil ofiar i scenerii, w której to wszystko się działo. W Indonezji, Tajlandii i na Cejlonie ćwierć miliona ludzi zginęło w jednym momencie od skurczu skorupy ziemskiej; natura pokazała, do czego jest zdolna. Mord na Żydach był natomiast dziełem czysto ludzkim, wynikającym z intencji państwa niemieckiego.

Niemcy obchodzą teraz 60. rocznicę wypędzeń. Jako wypędzony ze Lwowa rozumiem, co to znaczy. Kiedy jednak mówi się wyłącznie o Niemcach wygnanych decyzją aliantów z Czechosłowacji i Polski,...