Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W powszechnej świadomości Galicja funkcjonuje bardziej jako mit niż realny byt polityczny, w gruncie rzeczy stworzony sztucznie i krótkotrwały.
Dlatego wystawa w Międzynarodowym Centrum Kultury nie ma charakteru stricte historycznego. Historia stanowi tu raczej konieczny punkt wyjścia do rozważań socjologicznych, antropologicznych, kulturowych, których tematem jest mit Galicji – zmienny i wieloznaczny, nadal jednak żywotny.
Jego elementami jest wyobrażenie zarówno Arkadii, jak i pół-Azji, figura dobrego cesarza, ale i konserwatywnego biurokraty, artysty i filistra, przekonanie o szczęśliwej koegzystencji różnych narodów, ale i poczucie, że rodziły się tu najostrzejsze konflikty społeczne, pamięć brutalnej kolonizacji i wszechobecnej polskości – zwalczanej w zaborze pruskim i rosyjskim. Dla jednych Galicia felix, dla innych – Galicia miserabilis.
Na to nakłada się jeszcze chronologia: czym innym była Galicja po 1772 r., czym innym po rabacji i Wiośnie Ludów, czym innym w dobie autonomii, czym innym podczas I wojny światowej, kiedy stała się jednym z wielkich wojennych cmentarzy. Wreszcie, czymś zupełnie innym, gdy rozpoczęła „życie po życiu”, stając się ważnym punktem odniesienia w komunistycznej Polsce, budującym żydowską państwowość w Izraelu czy ostatnio podczas ukraińskiej rewolucji.
Bo też mit galicyjski ma wiele – odrębnych, czasem przeciwstawnych – perspektyw. Wybraliśmy spojrzenie polskie, austriackie, ukraińskie i żydowskie. Choć są jeszcze inne, np. czeskich urzędników, którzy czuli się w Galicji „na zesłaniu”, czy Ormian, którzy stworzyli tu spójną, żywotną wspólnotę...
ŻANNA KOMAR i MONIKA RYDIGER są (wraz z Wernerem Michaelem Schwarzem) kuratorami wystawy „Mit Galicji” w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.
