Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Któż znajdzie niewiastę mężną?” - pyta autor Księgi Przysłów (31, 10a), tak jakby znał już odpowiedź. Niełatwo ją znaleźć - „daleko większa cena jej niż perły” (31, 10b; wcześniej opisywano tak Mądrość, por. 3, 15; 8, 11). Następujący po tych słowach opis pokazuje jednak nie kobiecy ideał piękności czy pielęgnowania domowego ciepła, a kobietę zamożną, niezależną i samodzielnie zajmującą się wieloma dziedzinami rzemiosła, przemysłu i handlu. Dziś powiedzielibyśmy: biznesu. „Troszczy się o wełnę oraz o len (...), z daleka sprowadza żywność. (...) Pragnie zakupić pole i nabywa je, z zarobku rąk własnych zakłada winnicę. (...) Swe ręce wyciąga po kądziel, a jej palce ujmują wrzeciono. (...) Kobierce dla siebie wyrabia, z bisioru i purpury ma szaty. (...) Płótno lniane tka i sprzedaje, kupcowi poleca wspaniałe pasy” (31, 13. 14. 16. 19.
22. 24). Zajmuje się zatem zarówno wyrobem tkanin, jak handlem nimi. Handluje też dobrami ziemskimi i sprowadzoną z daleka żywnością. Wyraźnie przedstawiana jest jako właścicielka, mowa o „j e j domu” (31, 21. 27). Stroje - bisior i purpura - świadczą o jej bogactwie. To ona rozdziela „zadania swoim służebnicom” (31, 15).
„Niewiasta mężna” ma też męża i synów, których przedstawia się jedynie jako dodatki do jej postaci. Nie dowiadujemy się o ich działaniu, a jedynie o działaniu żony i matki na ich rzecz: „W niej ufność pokłada serce jej męża i na dostatku mu nie zbywa. Dobro mu świadczy nie zło przez wszystkie dni swego życia. (...) rozdziela żywność domownikom (...), wszyscy domownicy odziani są w szkarłat. (...) Poważaniem cieszy się jej małżonek w bramach, gdy zasiada [tam] ze starszyzną kraju. (...) Synowie powstają, by uznać
jej troskliwość, małżonek również ją sławi: »Wiele niewiast okazało się zacnymi, ty jednak przewyższasz je wszystkie«” (31, 11n. 15. 21. 23. 28n). To nie koniec zasług, dla których sławiona jest kobieta z Księgi Przysłów: „Dłoń swą otwiera przed ubogim, rękę wyciąga do potrzebującego” (31, 20). I jest świadoma owoców swego działania, „wie, że pożyteczna jest jej praca” (31, 18).
Poemat o dzielnej kobiecie wyróżnia się wśród tekstów biblijnych: rzadko znajdujemy w Piśmie Świętym teksty sławiące kogoś innego poza Bogiem. Dziś wydawać się może sławieniem jakiegoś nierealnego ideału, wzoru cnót, nieosiągalnego dla nas, kobiet z krwi i kości. Czy jesteśmy sobie w stanie zasłużyć na sławę, która otaczała „niewiastę mężną”? Księga Przysłów przychodzi nam z pomocą w odpowiedzi na to pytanie. Gdy sięgniemy do głębszej warstwy tekstu, odnajdziemy w tej postaci kobiecej analogie do Mądrości Bożej, personifikacji Boga, opisywanej w pierwszej części Księgi (rozdziały 1-9). Tam mowa o Mądrości-kobiecie, tu o mądrej kobiecie. Obie budują domy, dbają o wyżywienie domowników, zapraszają na ucztę (por. zwłaszcza 9, 1-6), obie mają - w różny sposób - wpływ na życie publiczne, obie mają coś wspólnego z bojaźnią Bożą. W końcu - obie są cenne jak drogie kamienie (por. 3, 15; 8, 11 z 31, 10).
To w „niewieście mężnej” doświadczyć można działania Mądrości Bożej. Mądrością można żyć, można ją realizować w życiu. Świadczy o tym jedyna kobieta w Biblii, która nazwana została „dzielną niewiastą” - Rut (Rt 3, 11). To ona była „jako Rachela i jako Lea, które obie zbudowały dom Izraela” (Rt 4, 11).
Elżbieta Adamiak
