Rok 1918

Artykuły na ten temat

Wkroczenie wojsk polskich do Pucka – „zaślubiny Polski z morzem”, 10 lutego 1920 r. / NAC

Kaszubski szok

Jan Szkudliński
Sto lat temu Pomorze Gdańskie wróciło do Rzeczypospolitej. Ale euforia jego mieszkańców szybko ustąpiła rozczarowaniu: Polska okazała się nie taka, o jakiej…
Synagoga Beit Chasidim we Lwowie po pogromie; zdjęcie wykonane między 22 a 24 listopada 1918 r. / DOMENA PUBLICZNA

Czaszka z wykrzyknikiem

Tadeusz A. Olszański
Autor „Kresu iluzji” przekonuje czytelnika, że winni pogromu we Lwowie byli polscy lwowianie, wszyscy lub prawie wszyscy: tchórze, którzy nie chcieli walczyć…
Przed pałacem w Wersalu podczas podpisywania traktatu pokojowego z Niemcami. Paryż, 28 czerwca 1919 r. / Edward N. Jackson / US Army Signal Corps / domena publiczna

Wersal się nie skończył

Andrzej Krawczyk
Przed stu laty, 28 czerwca 1919 r., zwycięzcy podpisali z Niemcami traktat pokojowy. Kończył, jak wtedy mówiono, Wielką Wojnę: największy dotychczasowy…

Posełki polskie

Ewelina Burda
Sto lat temu w ławach Sejmu Ustawodawczego II RP zasiadły pierwsze kobiety.
Podczas walk nad Nidą Legiony zatrzymały rosyjską ofensywę. Od prawej: Józef Piłsudski, Ignacy Daszyński i Mariusz Zaruski. Listopad 1914 r. / ZBIORY MARIUSZA KOLMASIAKA / EAST NEWS

Wybory Daszyńskiego

Mikołaj Mirowski
Kim był człowiek, który zadał śmiertelny cios komunizmowi w Polsce, i to zanim jeszcze – sto lat temu – zaczęła się wojna z bolszewikami?
Odsłonięcie kamienia w parku imienia Stefana Żeromskiego, upamiętniającego 15-lecie odzyskania niepodległości. Warszawa, 19 listopada 1933 r. / NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE

Sto lat z rocznicą

Andrzej Zawistowski
Sporne w chwili jego ustanawiania, Święto Niepodległości szybko stało się lustrem, w którym odbijały się kolejne etapy minionego polskiego stulecia.
Sformowane u boku państw Ententy (sądząc po mundurach, zapewne we Włoszech) czeskie oddziały przybywają do Pragi. Rok 1918 lub 1919. / UNIVERSAL HISTORY ARCHIVE / GETTY IMAGES

U stóp świętego Wacława

Andrzej Krawczyk
Esencją historycznych przemian, które sto lat temu zmieniły Europę Środkową, były trzy wydarzenia: ograniczenia narzucone Niemcom, odrodzenie Polski i…
Na okładce: Józef Piłsudski jako komendant Legionów, zdjęcie wykonano w 1914 r. / MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO / EAST NEWS

Stulecie niepodległości

Tadeusz A. Olszański
Rzeczpospolita nie odrodziła się z dnia na dzień, lecz za sprawą długiego ciągu faktów dokonanych. A wśród nich decydującego: zbrojnego powstania.
Żołnierze z Batalionu Strzelców Krakowskich na froncie pod Lwowem. Widać różnorodność sprzętu, np. austriackie i rosyjskie karabiny. Luty 1919 r. / Imperial War Museum oraz Instytut Polski i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego

Żołnierze roku 1918

Krzysztof Pięciak
Powstające wojsko polskie tworzyli zarówno nastoletni ochotnicy, jak weterani z armii zaborczych i różnych polskich formacji. Tak było również w 20. Pułku,…
Żołnierki z Ochotniczej Legii Kobiet we Lwowie. Zdjęcie datowane na okres 1918–1920. / MAREK MUNZ / POLONA

Kobiety roku 1918

Patrycja Bukalska
Olga Stawecka i Stanisława Paleolog poszły walczyć: o Polskę, ale też o siebie. Gdy skończyła się wojna, Olga wstąpiła do zakonu, a Stanisława do Policji…
Elektrownia miejska „Persenkówka” we Lwowie po walkach 1918–1919. / DOMENA PUBLICZNA / POLONA

Bilans otwarcia

Wojciech Morawski
Kondycja ekonomiczna II RP u progu jej istnienia była zła. Skutkom wojen towarzyszyła kiepska koniunktura światowa.
Hetman Skoropadski (drugi od prawej) ze swymi oficerami i Niemcami z wojsk okupacyjnych, 1918 r. / SOVEREIGNUKRAINE.NET

Hetmańska Ukraina

Tadeusz A. Olszański
Gdy pod koniec 1918 r. upadło konserwatywno-demokratyczne państwo hetmana Skoropadskiego, wraz z nim upadła niepodległa Ukraina. Struktury państwowej nie udało…
Po zajęciu austriackiego odwachu na Rynku Głównym. Kraków, 31 października 1918 r. / ADAM KARAŚ / MUZEUM HISTORYCZNE MIASTA KRAKOWA

Drugie powstanie krakowskie

Piotr Hapanowicz
Jako pierwsze duże miasto, sto lat temu Kraków zrzucił obce rządy. Stało się to w chwili, gdy trwała jeszcze Wielka Wojna, a Polska była pod władzą lub…

Sprawa polska w styczniu 1918

Tadeusz A. Olszański
Zaskoczyło mnie stwierdzenie w tekście Tomasza Targańskiego („Pierwszy stycznia roku osiemnastego”, „TP” 1-2), że 1 stycznia 1918 r., „Polski nie było i nic…
Ukraińscy studenci i uczniowie powstrzymują marsz bolszewików na Kijów w bitwie pod Krutami, w styczniu 1918 r. Obraz A. Klimko. / DOMENA PUBLICZNA

Zaczęło się pod Krutami

Tadeusz A. Olszański
Mija wiek od momentu, gdy Ukraińcy podjęli próbę zbudowania własnego państwa. Inaczej niż Polakom, wtedy im się to nie udało.
„Mimo wojny, popularnością cieszą się świąteczno-noworoczne wyjazdy...”. Zdjęcie z roku 1918, miejsce wykonania fotografii nieznane. / ROSSEFORP / BEW

Pierwszego stycznia roku osiemnastego

Tomasz Targański
Wojna trwa, Piłsudski jest w niewoli, bolszewicy umacniają swą władzę. Polski nie ma i nic nie wskazuje, aby powstała... Tak wyglądał nasz świat sto lat temu.