Luter: świadek i brat

Spotkanie (3 listopada) przygotował Kościół Ewangelicko-Augsburski wspólnie z ewangelicką katedrą teologii systematycznej oraz kołem teologów ewangelickich Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Uczestniczyli w nim m.in. katoliccy biskupi Piotr Libera i Tadeusz Pikus, abp Jeremiasz (prawosławny prezes Polskiej Rady Ekumenicznej), biskupi Janusz Jagucki i Jan Szarek (obecny i były zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego) oraz zwierzchnicy Kościołów: Ewangelicko-Reformowanego (bp Marek Izdebski) i Ewangelicko-Metodystycznego (bp Edward Puślecki).

“Po pięciu latach wciąż nie mamy jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy spór o to, jak jest usprawiedliwiony grzesznik, został definitywnie zakończony" - stwierdził biskup Mieczysław Cieślar z diecezji warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Jego zdaniem “Wspólna deklaracja" niewiele zmieniła w doktrynie obu wspólnot i praktyce ekumenicznych kontaktów, natomiast wyczyściła przedpole do dalszych dyskusji. Biskup zaznaczył, że polscy luteranie nadal czekają, jak deklaracja zaistnieje w działaniach Kościoła katolickiego; okres pięciu lat jest zbyt krótki, by wyciągać ostateczne wnioski. Dodał, że przyjęcie podpisanego w Augsburgu dokumentu zakłóciło w odbiorze luteran opublikowanie przez Kongregację Nauki Wiary dokumentu “Dominus Iesus", gdzie odmówiono im prawa do nazywania się Kościołem.

Również o. Stanisław Celestyn Napiórkowski z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego przyznał, że deklaracja w zbyt ograniczonym stopniu przełożyła się na praktykę dnia codziennego. Jego zdaniem, pod kątem nauki o usprawiedliwieniu należy dziś przeanalizować podręczniki do katechezy oraz skrypty używane w seminariach i na wydziałach teologicznych, gdyż właśnie uczelnie i zwierzchnicy kościelni są “odpowiedzialni za to, co się puszcza w lud".

W referacie “Mój brat Marcin Luter" o. Napiórkowski stwierdził, że reformator był radykalnie zakochany w Chrystusie, ale “nie był aniołem" i dla prelegenta nadal pozostaje tajemnicą. Przypomniał, że w katolicko-luterańskim dokumencie z 1983 r., zatytułowanym “Marcin Luter - świadek Jezusa Chrystusa", znalazły się m.in. stwierdzenia, iż luterańska nauka o usprawiedliwieniu trafnie ujmuje istotę Ewangelii, zaś sam jej twórca był przekonany, że jego orędzie pozostaje w zgodzie z nauczaniem Kościoła. Dokument zwraca także uwagę na rozróżnienie między Lutrem a luteranizmem oraz na fakt, że wiele postulatów reformatora wprowadził Sobór Watykański II (ideę Kościoła jako ludu Bożego, sprawowanie liturgii w językach narodowych czy dowartościowanie roli świeckich).

Teologiczne założenia i szkic duchowości Lutra przedstawił ks. prof. Piotr Jaskóła z Uniwersytetu Opolskiego: “Duchowość Lutra jest konsekwencją jego nauki o usprawiedliwieniu" - podkreślił. Zgodnie z nią jesteśmy pobożni ze względu nie na nasze wysiłki, ale na zaufanie do sprawiedliwości Boga. Nikt nie może zasłużyć na niebo, dlatego dobre uczynki wykonujemy nie po to, aby się podobać Bogu, lecz dlatego, że chcemy okazać wdzięczność za Jego miłość. Luter był przekonany, że tylko czyniąc pokutę można się podobać Bogu. Wiara opiera się zatem nie na dążeniu do doskonałości, lecz na uznaniu własnych win. “Grzesz mocno, ale wierz jeszcze mocniej" - radził Luter w jednym z listów.

MZ, KAI