List edytorów

W odpowiedzi na artykuł prof. Deglera zamieszczono, również na łamach "Tygodnika Powszechnego" (nr 8/2006), wypowiedź adwokat Joanny Lassoty, przedstawiającej stanowisko Wydawnictwa Zielona Sowa, "którego dobra osobiste zostały - jak twierdzi - naruszone" przez "fakt opublikowania artykułu o obraźliwej treści". Z informacji uzyskanych od prof. Deglera wiemy, że wydawnictwo to domaga się od niego przeprosin, grożąc w dalszej kolejności procesem o naruszenie dóbr osobistych.

W swoim artykule Janusz Degler wyraża opinię środowiska edytorów naukowych, toteż przyjęliśmy ten tekst z aprobatą i wdzięcznością. Upominając się o szacunek dla pracy, jaką Anna Micińska włożyła w przygotowanie edycji powieści, poruszył on znacznie szerszy problem wciąż lekceważonego prawa do ochrony własności intelektualnej. Prawo to łamie się nagminnie i na wiele sposobów. Poczynając od studentów, a zdarza się, że i pracowników naukowych, chętnie przepisujących jako swoje fragmenty cudzych rozpraw, kończąc na wydawnictwach przedrukowujących cudze opracowania edytorskie bez pytania edytora i wydawnictwa o zgodę i bez zaznaczenia, który tekst stał się podstawą przedruku. Nie istnieje przecież nic takiego jak abstrakcyjny, idealny tekst autorski.

Z listu Joanny Lassoty wynika, że ani ona, ani, co gorsza, szefowie wydawnictwa nie wiedzą, na czym polega praca edytora naukowego przygotowującego tekst dzieła na podstawie rękopisów lub wielu zachowanych, zwykle różniących się między sobą przekazów, zarówno drukowanych, jak i rękopiśmiennych.

Edytorstwo jest jedną ze specjalności nauk filologicznych i historycznych, a dokonania edytorów, jak wszelkie dokonania naukowe, są ich własnością intelektualną, chronioną na tej samej podstawie, co rezultaty wszelkich innych działań naukowych. Bardzo ważny artykuł prof. Deglera, przypominający tę oczywistą zasadę, zwraca uwagę na proceder, który przybiera w Polsce zastraszające rozmiary i należy dołożyć wszelkich starań, aby go ukrócić. Jeżeli Ustawa o prawie autorskim nie chroni wystarczająco jednoznacznie własności intelektualnej wydawców naukowych, to trzeba zmierzać do jej nowelizacji. Natomiast sytuacja ta w żadnym wypadku nie zwalnia wydawnictw od obowiązku poszanowania cudzej pracy.

Warszawa, 20 lutego 2006

• Józef Bachórz (prof. dr hab., Uniwersytet Gdański),
• Maria Olga Bieńka (dr hab., IS PAN),
• Maria Bokszczanin (dr, IBL PAN),
• Grażyna Borkowska (prof. dr hab., IBL PAN),
• Alina Brodzka-Wald (prof. dr hab., IBL PAN),
• Paulina Buchwald-Pelcowa (prof. dr hab., Biblioteka Narodowa),
• Tomasz Chachulski (dr, IBL PAN),
• Piotr Chlebowski (dr, KUL),
• Maria Dernałowicz,
• Wojciech Dudzik (dr, UW),
• Józef Fert (prof. dr hab., KUL),
• Ewa J. Głębicka (dr hab., IBL PAN),
• Michał Głowiński (prof. dr hab., IBL PAN),
• Zbigniew Goliński (prof. dr hab.),
• Radosław Grześkowiak (dr, Uniwersytet Gdański),
• Mirosława Hanusiewicz (prof. dr hab., KUL),
• Elżbieta Jaworska (IBL PAN),
• Adam Karpiński (prof. dr hab., IBL PAN),
• Paweł Kądziela, Hanna Kirchner (dr hab., IBL PAN),
• Leszek Kolankiewicz (prof. dr hab., Instytut Kultury Polskiej UW),
• Małgorzata Komorowska (dr hab., prof. Akademii Muzycznej im. F. Chopina),
• Teresa Kostkiewiczowa (prof. dr hab., IBL PAN),
• Alina Kowalczykowa (prof. dr hab., IBL PAN),
• Lidia Kuchtówna (prof. dr hab., IS PAN),
• Roman Loth (prof. dr hab., IBL PAN),
• Jacek Łukasiewicz (prof. dr hab., Uniwersytet Wrocławski),
• Janusz Maciejewski (prof. dr hab., IBL PAN),
• Andrzej Mencwel (prof. dr hab., Instytut Kultury Polskiej UW),
• Bohdan Michalski (dr hab., prof. Wyższej Szkoły Psychologii Społecznej),
• Piotr Mitzner (dr hab., prof. UKSW),
• Krzysztof Mrowcewicz (dr, IBL PAN),
• Jacek Popiel (prof. dr hab., UJ),
• Marek Prejs (prof. dr hab., UW),
• Maria Prussak (dr hab., IBL PAN),
• Stefan Sawicki (prof. dr hab., KUL),
• Jerzy Snopek (dr hab., IBL PAN),
• Jacek Sokolski (prof. dr hab., Uniwersytet Wrocławski),
• Marian Stala (prof. dr hab., UJ),
• Zofia Stefanowska (prof. dr hab.),
• Mirosław Strzyżewski (dr hab., UMK),
• Ewa Szary-Matywiecka (dr hab., IBL PAN),
• Janusz Tazbir (prof. dr hab., IH PAN),
• Jerzy Timoszewicz, Zofia Trojanowiczowa (prof. dr hab., UAM),
• Iwona Wiśniewska (IBL PAN),
• Alina Witkowska (prof. dr hab., IBL PAN),
• Jacek Wójcicki (dr, IBL PAN),
• Teresa Wróblewska,
• Marta Wyka (prof. dr hab., UJ),
• Iza Zatorska (dr hab., UW),
• Marta Zielińska (dr hab., IBL PAN)