Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
PODZIELONE SARAJEWO. 28 czerwca 1914 r. serbski zamachowiec zabił w Sarajewie następcę tronu Austro-Węgier, co doprowadziło do I wojny światowej. Dziś spory w Bośni utrudniają wspólne upamiętnienie. Serbowie i z drugiej strony bośniaccy Muzułmanie i Chorwaci odmiennie oceniają zamach. Dla Serbów Gawriło Princip to bojownik o wolność, dla Muzułmanów i Chorwatów symbol serbskiej ekspansji, której etapem były też wojny z lat 1991–1999 (100 lat temu większość Muzułmanów i Chorwatów była lojalna wobec monarchii). W efekcie nie doszły do skutku wspólne obchody pod znakiem pojednania. Politycy z Serbii i Serbowie bośniaccy, urażeni tym, iż „Serbowie znów są obciążani winą za wszystkie wojny w tej części świata” (jak ujął to jeden z nich), świętowali osobno, w serbskiej części Bośni. W sarajewskim ratuszu wystąpili wiedeńscy filharmonicy.
REQUIEM. 28 czerwca w Maria Taferl w Austrii odbyła się msza za arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, jego żonę Zofię Chotek. Sprawował ją m.in. kardynał Christoph Schönborn, arcybiskup Wiednia. Organizatorami uroczystości byli: land Dolna Austria oraz rodziny Habsburg i Chotek. Modlono sie też za ofiary I wojny. W pobliskim zamku-pałacu Artstetten spoczywają następca tronu i jego żona, zabici 100 lat temu. Po mszy Anita Hohenberg, prawnuczka arcyksięcia, wygłosiła przesłanie pokoju. W krypcie złożono kwiaty, także od austriackiego państwa.
SZCZYT W YPRES. Przywódcy zebrani na unijnym szczycie oddali 26 czerwca w Ypres hołd ofiarom 14/18. Miasto leżało na linii frontu przez 4 lata, zostało zniszczone, a w jego okolicy zginęło pół miliona żołnierzy; w 1915 r. Niemcy użyli tu gazów bojowych. Politycy wzięli udział w tradycyjnym capstrzyku, ceremonii wojskowej, która odbywa się w Ypres codziennie.
ROSYJSKA WINA. Do trwającej dziś dyskusji, które kraje ponoszą winę za 14/18, włączył się historyk Sean McMeekin z USA. W książce „The Russian Origins of the First World War” („Rosyjska wina za I wojnę światową”), opartej na wieloletnich kwerendach w archiwach, twierdzi on, że Rosja była jednym z głównych winowajców: dążąc do podbojów w Europie Południowej, zwłaszcza do zajęcia kosztem Turcji cieśnin między Morzem Czarnym i Śródziemnym, była gotowa na ryzyko wojny na kontynencie.
