Kronika religijna

• Od 11 do 14 września Jan Paweł II przebywał na Słowacji. Papież wezwał Słowaków, by byli “odważnymi i gorliwymi świadkami Ewangelii" w kształtowaniu tożsamości nowej Europy. (O pielgrzymce piszemy na str. 10 i 11).
• Jan Paweł II wezwał do modlitwy i dialogu w intencji pokoju na świecie. “W podzielonym świecie, który coraz bardziej prze do podziałów i partykularyzmów, istnieje pilna potrzeba jedności. Ludzie odmiennych religii i kultur wezwani są do odkrycia drogi spotkania i dialogu. Jedność to nie jednolitość. Pokoju jednak nie zbuduje się przy wzajemnej nieznajomości, lecz w dialogu i spotkaniu" - napisał Papież w przesłaniu do uczestników 17. spotkania z cyklu “Ludzie i religie", które rzymska wspólnota św. Idziego zorganizowała w Akwizgranie w dniach od 7 do 9 września. “Na pewno nie ułatwia się procesu pokojowego, kiedy z karygodną nieświadomością pozwala się, by pleniły się na naszej planecie niesprawiedliwości i nierówności" - zauważył Jan Paweł II. Wspomniał także o zadaniach, jakie w dziele budowania pokoju stoją przed naszym kontynentem. “Europa będzie tym silniejsza dla dnia dzisiejszego i dla przyszłości, im bardziej będzie się poić u źródeł swych tradycji religijnych i kulturowych" - napisał Papież. W spotkaniu uczestniczyło 450 zwierzchników religijnych i 5 tys. gości z 58 krajów, m.in. naczelny rabin Izraela Meir Lau, kierownik wydziału zagranicznego Patriarchatu Moskiewskiego metropolita Cyryl oraz przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper. Specjalnym wysłannikiem Stolicy Apostolskiej Papież mianował kard. Rogera Etchegaray’a. We wspólnym apelu “Nadzieja na pokój i sprawiedliwość" uczestnicy spotkania napisali, że “religia nie może nigdy usprawiedliwiać nienawiści i przemocy". Cykl “Ludzie i religie" nawiązuje do historycznego spotkania przedstawicieli religii świata w 1986 roku w Asyżu.
• Fragment 36. rozdziału Księgi Ezechiela, mówiącego o tym, że Bóg oczyści swój lud z grzechów i odnowi go, był przedmiotem katechezy Jana Pawła II podczas środowej audiencji ogólnej. Ze względu na liczny udział wiernych (ok. 11 tys.) audiencja odbyła się na Placu św. Piotra. Pieśń Ezechiela, spisana w tragicznym okresie dziejów narodu żydowskiego, gdy zburzono Jerozolimę, jest mimo wszystko pełna nadziei - powiedział Papież. Zwrócił uwagę, że prorok ten, pewny, iż Bóg pragnie nie śmierci grzesznika, ale jego nawrócenia, głosi nowe przymierze, w którym Bóg da nam nowego ducha. Ta obietnica w pełni ziściła się wraz ze zmartwychwstaniem Chrystusa. W audiencji uczestniczyło 20 orkiestr polskiej straży pożarnej. Zwracając się do strażaków, Jan Paweł II powiedział: “Wasza praca jest trudna i niebezpieczna, wymaga hartu ducha i wielkiej odwagi. Cieszę się, że źródeł sił i pomocy w tej pracy szukacie w wierze i ufności Bogu. Pamiętajcie, że ratując człowieka i ludzkie mienie z narażeniem życia, macie swój udział w gotowości oddania życia za braci, dzięki której Chrystus dokonał naszego odkupienia".

Kościół w świecie...

• W stosunkach między Rzymem a Moskwą nie ma “ery lodowcowej" - zapewnił metropolita Cyryl ze Smoleńska. Kierownik wydziału zagranicznego Patriarchatu Moskiewskiego spotkał się z dziennikarzami w Wiedniu, gdzie przebywał na zaproszenie kard. Christopha Schönborna. Cyryl podkreślił, że Kościół katolicki utrzymuje z rosyjską Cerkwią tak intensywne kontakty, jak z żadną inną wspólnotą prawosławną. Jego zdaniem błędne jest twierdzenie, że katolicy proponują dialog, a Rosyjski Kościół Prawosławny (RKP) odrzuca go. Problem w tym, że wyniki dialogu nie są w praktyce realizowane przez Kościół katolicki - mówił metropolita. Pytany o szanse na spotkanie Papieża z patriarchą Aleksym II, podkreślił, że “nie ma żadnych zasadniczych przeszkód na drodze do takiego spotkania, gdziekolwiek miałoby do niego dojść". Takie spotkanie musi być jednak “rzeczowe, a nie tylko formalne" i miałoby sens tylko wówczas, gdyby było połączone z podpisaniem wspólnej deklaracji. Ta jednak, jak stwierdził metropolita, napotyka na opór strony watykańskiej. Przedstawiciel RKP zapewnił też, że Patriarchat popiera opiekę duszpasterską dla katolików, ale sprzeciwia się działalności misyjnej.
• Katoliccy biskupi w USA zachęcili duchowych zwierzchników innych religii do zaangażowania na rzecz zakończenia działań wojennych w Iraku. Z takim apelem hierarchowie wystąpili podczas konferencji prasowej, która odbyła się w Waszyngtonie pod hasłem “Międzynarodowa odpowiedź - stop wojnie i koniec rasizmowi". Biskupi nazwali operację w Zatoce “czynem niemoralnym". Żądają, aby amerykańscy żołnierze natychmiast opuścili Irak, nad którym pieczę winna sprawować ONZ.
• Połączenie sakramentu bierzmowania i Pierwszej Komunii wprowadził w archidiecezji mediolańskiej kard. Dionigi Tettamanzi. To jedna z decyzji zawartych w trzyletnim programie duszpasterskim dla największej we Włoszech diecezji. “Proboszczowie mówią mi, że są dzieci, które nie potrafią się przeżegnać, a uczniowie szkoły podstawowej nie wiedzą, kim był Jezus" - tłumaczy kardynał. “Nie dlatego jesteś chrześcijaninem, że chodzisz na Mszę" - napisał do diecezjan, wzywając ich, aby dawali świadectwo wierze “w pracy, w polityce, w gospodarce". Arcybiskup Mediolanu podkreśla, że nie jest pesymistą, lecz realistą, który dostrzega postępy “dechrystianizacji i neopogaństwa".
• Dzień beatyfikacji Matki Teresy będzie świętem narodowym w Albanii. Aby uczcić rodaczkę, rząd postanowił także ogłosić Rok Matki Teresy (od 19 października tego roku do 19 października 2004 r.).

... i w Polsce

• Z apelem do Unii Europejskiej o uznanie w Traktacie Konstytucyjnym chrześcijańskich korzeni Europy wystąpił Episkopat Polski. “Nie można budować przyszłości Europy bez duchowego fundamentu, jakim jest prawda o jej historii i teraźniejszości" - napisali polscy biskupi w liście do premiera Włoch Silvio Berlusconiego (Włochy sprawują obecnie półroczną prezydenturę w UE). “Oczekujemy, że ostateczny tekst Traktatu, przy pełnym poszanowaniu świeckiego charakteru instytucji, będzie zawierał odniesienie do europejskiej spuścizny religijnej, a w szczególności chrześcijańskiej" - czytamy w dokumencie.
• “Idea europejska ma korzenie chrześcijańskie" - powiedział Aleksander Kwaśniewski podczas zorganizowanej w Krakowie 12 września konferencji “Jedna czy dwie Europy. Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej". “Ta konstatacja nie powinna być uzależniona od przekonań religijnych czy politycznych, ani też stawać się przedmiotem rozgrywek" - podkreślił prezydent RP, przyznając jednocześnie, że “chrześcijańskie korzenie Europy to po prostu historyczny fakt o znaczącej wymowie". W spotkaniu, zorganizowanym m.in. przez Papieską Akademię Teologiczną i Komisję Episkopatów Wspólnot Europejskich (COMECE), uczestniczyli kard. Paul Poupard, Rocco Buttiglione, Norman Davies i Helmut Kohl. (Relację z konferencji opublikujemy za tydzień.)
• Po raz pierwszy w Kościele ewangelicko-reformowanym w Polsce pastorem została kobieta. 43-letnia Wiera Jelinek została ordynowana (dopuszczona do pełnienia urzędu duchownego) 14 września w Zelowie (woj. łódzkie). Pani pastor jest absolwentką Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Od 1982 r. pracuje w parafii ewangelicko-reformowanej w Zelowie jako nauczyciel religii. Wraz z mężem pastorem Mirosławem Jelinkiem utworzyła przy parafii ewangelicko-reformowanej muzeum historii Braci Czeskich. Mają dwoje dzieci: 21-letniego Jana Amosa i 19-letnią Ewę Milenę. Sylwetkę Wiery Jelinek przedstawimy wkrótce.
• W Belwederze odbyło się spotkanie przedstawicieli Kościołów i różnych religii pt. “Wartości etyczne w życiu publicznym" (12 września). Uczestnicy - m.in. wielki mistrz jogi Sri Sri Ravi Shankar z Indii - modlili się w intencji pokoju na świecie oraz za zmarłych w wyniku aktów terroryzmu i wojen. Kościół katolicki reprezentował dominikanin o. Tomasz Dostatni.
• Ponad pół godziny trwała wizyta prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Wizyta miała charakter prywatny.