Czym Jest Gender?

Mianem gender określa się interdyscyplinarną dziedzinę akademicką powstałą w latach 70. XX w. w Stanach Zjednoczonych.

23.09.2013

Czyta się kilka minut

Wywodzi się z ruchów emancypacyjnych i feministycznych, głównie z tzw. feminizmu drugiej fali, który w latach 60. i 70. minionego stulecia mówił o równouprawnieniu na rynku pracy, seksualności, aborcji czy rozdziale między sferą prywatną a publiczną, głosząc, że „wszystko, co osobiste, jest polityczne”. Analiza z perspektywy gender dokonywana jest w obrębie wielu dziedzin naukowych: od kulturoznawstwa, filozofii, historii (także archeologii – gender archeology zajmuje się badaniem ról płciowych na podstawie źródeł archeologicznych), przez socjologię, psychologię, antropologię, po prawo (kwestie dyskryminacji) i ekonomię.

Głównym przedmiotem dociekań jest gender, czyli społeczno-kulturowa tożsamość płciowa – w uproszczeniu płeć kulturowa będąca czym innym niż płeć biologiczna (ang. sex). Wedle definicji Światowej Organizacji Zdrowia gender to „stworzone przez społeczeństwo role, zachowania, aktywności i atrybuty, które dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla mężczyzn i kobiet”. Innymi słowy – jak stwierdziła Simone de Beauvoir – „nikt nie rodzi się kobietą, tylko się nią staje”. To społeczeństwo w procesie socjalizacji do roli płciowej uczy nas bycia kobietą lub mężczyzną i wszystkiego, co się z tym wiąże. Dzieje się to choćby w pozornie banalnych sytuacjach, jak kupno zabawki czy wybór koloru ubrania (dziewczynki dostają lalki i różowe bluzki, chłopcom daje się samochody i ubiera ich na niebiesko).

W ramach gender studies próbuje się także wyjaśniać, w jaki sposób płeć kulturowa i przypisane jej role społeczne są uwarunkowane przez płeć biologiczną. Te dociekania wyrosły z socjologii i psychoanalizy.

Gender studies obejmują nie tylko kwestie związane z analizą rzeczywistości z perspektywy feministycznej (tym zajmują się women’s studies), ale też men’s studies, dotyczące roli mężczyzny w kulturze, społeczeństwie i polityce, oraz LGBT studies, zajmujące się kulturowo-społecznymi aspektami innych orientacji seksualnych.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 39/2013

Artykuł pochodzi z dodatku „Rodzina w czasach przemian