Zasadniczo tylko wprowadzona najwcześniej, bo w 2004 r., Krakowska Noc Muzeów odwołuje się do doświadczeń podobnych imprez na Zachodzie. Ale krakowska inicjatywa od początku stała się osobliwością. Na zaproszenie Prezydenta Miasta prof. Jacka Majchrowskiego do organizacji włączyły się placówki muzealne miejskie, wojewódzkie, jak i narodowe, podległe Ministrowi Kultury, oraz kościelne i uczelniane.

Od początku istotnymi wyznacznikami Nocy Muzeów było pokazywanie przygotowanych specjalnie na tę okoliczność cymeliów i osobliwości, plenerowych prezentacji i koncertów. W tę majową noc Kraków żyje odświętnością gdzie indziej niedostępną. W ostatnich latach frekwencja utrzymuje się na poziomie 150 tys. odwiedzin, która ze względów technicznych w obecnych warunkach jest trudna do zwiększenia.

Podobnie jest w przypadku organizowanych od 2007 r. czerwcowej Nocy Teatrów i lipcowej Nocy Jazzu. W pierwszej uczestniczą wszystkie teatry publiczne i wiele nieinstytucjonalnych, w drugiej - znani artyści krakowscy oraz zespoły polskie i zagraniczne. Krakowskie Noce dobrze służą popularyzacji krakowskich muzeów, teatrów czy klubów jazzowych - frekwencja w tych placówkach jest najwyższa w skali kraju.

Noc Cracovia Sacra organizowana jest po raz trzeci. W swoim kształcie, charakterze i bogactwie programowym nie ma odpowiednika w Europie. Kraków już w średniowieczu zachwycał urodą i mnogością kościołów oraz klasztorów, ważnych centrów kultury. Przez całe wieki funkcjonował fenomen kultury duchowej miasta. Wielokulturowość była bogactwem Krakowa, stolicy wielonarodowej Rzeczypospolitej, porównywanej nieraz z Rzymem czy Jerozolimą. Dla Polaków Kraków był bezsprzecznie stolicą duchową, a tę rangę w czasach zaborów dodatkowo utwierdził.

Organizacja Nocy Cracovia Sacra byłaby niemożliwa bez życzliwości ks. kard. Stanisława Dziwisza, Arcybiskupa Metropolity Krakowskiego, zaangażowania parafii, władz zakonnych oraz zwierzchników innych wyznań. Nad bezpieczeństwem czuwa Straż Miejska wspierana przez Policję.

Każdorazowo Nocy Cracovia Sacra towarzyszy motyw przewodni. W przypadku pierwszej edycji, w 2008 r., były to tzw. kościoły stacyjne - siedem krakowskich świątyń, które na mocy dekretu papieża Urbana VIII obdarowane zostały przywilejami odpustowymi siedmiu kościołów rzymskich. W bez mała dwudziestu kościołach, klasztorach i synagogach odbywały się koncerty, wystawy, programy słowno-muzyczne. Dla uczestników udostępniano pomieszczenia objęte klauzurą, prezentowano atrakcyjne zbiory, w tym cenne paramenty liturgiczne, pamiątki narodowe, starodruki.

Po sukcesie tej imprezy prezydent Jacek Majchrowski przychylił się do zgłaszanych próśb i wyraził zgodę na organizowanie podwójnej Nocy Cracovia Sacra w stałym terminie 14 i 15 sierpnia.

W 2009 r. motywem przewodnim były ozdobione papieskimi koronami obrazy i figury Matki Bożej. Kraków z jedenastoma koronowanymi wizerunkami pod tym względem jest obok Rzymu ewenementem. Znakomite koncerty (wśród nich oblegane dwa występy petersburskiego Chóru Soboru Smolnego) w świątyniach, muzeach i przyklasztornych ogrodach zgromadziły dziesiątki tysięcy osób.

W tym roku głównym tematem Nocy będą krakowscy święci. Warto przytoczyć słowa Jana Pawła II wypowiedziane na Skałce w 1979 r.: "Kraków jest miastem ogromnie bogatym. Całe dzieje przeszły przez to miasto i chciały w nim zamieszkać". Kraków to matecznik świętych, w którym żyli, studiowali, dojrzewali do świętości. Nieczęsto działalność tych nietuzinkowych ludzi, z chrześcijańskim heroizmem i determinacją zmagających się z przeciwnościami i pokusami świata, odpowiada oleodrukowym wizerunkom, zazwyczaj mdłym i dalekim od autentyzmu. Zróżnicowana tematycznie i artystycznie formuła tegorocznej Nocy Cracovia Sacra służyć będzie poznaniu duchowego dziedzictwa tych osób i miasta.

W przyszłorocznej edycji motywem wiodącym będą papieskie bazyliki mniejsze. Jest ich w Krakowie jedenaście. Liczba ta stawia Kraków - oczywiście poza Rzymem - w ścisłej czołówce wśród miast świata.