Obraz tygodnia (31 VII-6 VIII)

Przed sądem lustracyjnym trwa proces Zyty Gilowskiej. Zeznający w nim funkcjonariusze SB potwierdzili wersję, że jako ich tajny współpracownik niedawna wicepremier i minister finansów została zarejestrowana fikcyjnie. Rozprawy na wniosek samej Gilowskiej były jawne - transmitowały je telewizja i radio. "Bardzo się cieszę z przebiegu tego procesu i mam nadzieję, że będę mógł prof. Gilowską powitać w rządzie" - powiedział premier Kaczyński. SB otrzymywała informacje od ludzi, którzy mieli bezpośredni dostęp do najwyższych hierarchów polskiego Kościoła i Lecha Wałęsy - twierdzi "Rzeczpospolita", opisując sprawę "kontaktu operacyjnego »Delegat«" i zapowiadając opisanie działalności tajnego współpracownika bezpieki mającego dostęp do prymasów Wyszyńskiego i Glempa. Senacka komisja praw człowieka i praworządności przyjęła poprawki do zmienionej przez Sejm ustawy lustracyjnej. Kierujący jej pracami senatorowie Krzysztof Piesiewicz z PO i Zbigniew Romaszewski z PiS chcą m.in. przywrócenia statusu pokrzywdzonego (IPN miałby wydawać w tej sprawie decyzje, które można by zaskarżyć do sądu administracyjnego), oświadczeń lustracyjnych i sądu lustracyjnego, zawężenia liczby lustrowanych i zmiany przepisu, zgodnie z którym IPN miałby opublikować listę osób traktowanych jako osobowe źródła informacji (senatorowie chcą, by figurowali na niej jedynie ci, którzy mają w IPN teczki pracy albo na których współpracę ze służbami są inne dowody). Propozycje senatorów krytykuje jako niewykonalne prezes Instytutu Janusz Kurtyka, chwalą natomiast prezydent i premier Kaczyńscy. Głosowanie całego Senatu nad ustawą odłożono o kilkanaście dni. Prezydent Lech Kaczyński powiedział w wywiadzie radiowym, że "był, jest i będzie zwolennikiem kary śmierci" i że choć wie, iż ze względu na stanowisko Unii Europejskiej jej przywrócenie jest dziś niemożliwe, liczy jednak na to w przyszłości. Ta wypowiedź wywołała reakcje Brukseli (rzecznik Komisji Europejskiej przypomniał, że kara śmierci jest absolutnie niezgodna z europejskimi wartościami) i Strasburga (podobne stanowisko przewodniczącego Rady Europy). Temat przywrócenia kary śmierci w Polsce wywołała przed kilkunastoma dniami LPR, proponując wprowadzenie jej dla morderców-pedofilów. Prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko desygnował na stanowisko premiera Wiktora Janukowycza, przywódcę Partii Regionów i swego niedawnego rywala w wyborach prezydenckich. Janukowycz stanie na czele rządu koalicyjnego, który - w myśl podpisanego w Kijowie Uniwersału Jedności Narodowej - ma kontynuować prozachodnią politykę. Typowana do niedawna na premiera Julia Tymoszenko przechodzi do opozycji; polski rząd deklaruje współpracę z każdą demokratyczną ekipą w Kijowie. 80-letni Fidel Castro przeszedł ciężką operację przewodu pokarmowego. Zanim udał się do szpitala, poinformował Kubańczyków, że w związku ze swoim stanem zdrowia musi "na kilka tygodni" oddać władzę swemu młodszemu bratu Raulowi. Trwa skierowana przeciwko bojownikom Hezbollahu izraelska operacja w południowym Libanie. Już blisko milion Libańczyków (jedna czwarta ludności kraju) zostało uchodźcami. Pierwsze od pół wieku wolne wybory w Kongo nie przyniosły jednoznacznego rozstrzygnięcia: na wschodzie kraju głosowano na urzędującego prezydenta Josepha Kabilę, na zachodzie i w stolicy - na jego rywala, wiceprezydenta Jean-Pierre’a Bembę. Nie ma żadnego planu łączenia środowisk politycznych PiS i LPR - powiedział min. Przemysław Gosiewski, nawiązując do licznych spekulacji prasowych w tej sprawie. PiS i Samoobrona (popierane przez PO) zapowiadają zwiększenie składek bogatych rolników na renty i emerytury wypłacane w ramach dotowanej przez budżet państwa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dziś, niezależnie od dochodów, wszyscy rolnicy płacą 251 zł na kwartał. W odpowiedzi na "amnestię maturalną" min. Romana Giertycha (według ostatnich koncepcji ma objąć także maturzystów z ubiegłego roku) rektorzy szkół wyższych rozważają przywrócenie egzaminów wstępnych na studia. Inny nowy pomysł ministra edukacji to uniemożliwienie promocji do następnej klasy uczniom, którzy będą mieli naganną ocenę z zachowania. Nowym szefem Kancelarii Prezydenta został Aleksander Szczygło, dotychczasowy wiceminister obrony narodowej, wcześniej asystent Lecha Kaczyńskiego, gdy ten był senatorem, i jego współpracownik w Najwyższej Izbie Kontroli. W przeddzień 62. rocznicy Powstania Warszawskiego prezydent Lech Kaczyński przyznał dwa Ordery Orła Białego. Najwyższe polskie odznaczenia otrzymali pośmiertnie gen. Emil Fieldorf "Nil" i rotmistrz Witold Pilecki. Obaj zginęli po wojnie z rąk komunistycznych władz. Wielka Brytania odmówiła wszczęcia procedury ekstradycyjnej wobec stalinowskiej prokurator wojskowej Heleny Wolińskiej, odpowiedzialnej m.in. za bezprawne aresztowanie gen. Fieldorfa, uzasadniając to wiekiem, stanem zdrowia i "okolicznościami osobistymi". Polska stara się o ekstradycję Wolińskiej od siedmiu lat. Gigantyczną awarię sieci kolejowej i kilkudziesięciogodzinny paraliż ruchu pociągów w całej Danii spowodował gołąb, który wywołał spięcie, siadając na sieci trakcyjnej.