Listy z numeru 8/2008

List otwarty ludzi nauki i kultury

W listopadzie 2007 roku staraniem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego ukazała się książeczka pt. "Otulona dobrocią", zawierająca 99 listów ks. Jana Twardowskiego - epistolarnych miniatur skierowanych do Marii Skoczylasowej z d. Kędzierskiej, wraz z jej dzienniczkiem - zapiskami wieloletnich przyjacielskich spotkań z autorem.

Wkrótce potem nadszedł do wydawcy pozew mecenasa Andrzeja Karpowicza występującego w imieniu p. Aleksandry Iwanowskiej, spadkobierczyni praw autorskich ks. Twardowskiego. W pozwie tym wysunięte zostało żądanie wycofania z księgarń (!) książki. List zawierał także roszczenia majątkowe. W liście skierowanym do Rektora UW mecenas Karpowicz uznał książeczkę za "szkodliwą" i uwłaczającą godności ks. Twardowskiego.

Edycji Wydawnictw UW patronowało przekonanie, że warto zapoznać czytelników z tekstami z lat osiemdziesiątych, odsłaniającymi wiele drobnych elementów codziennego życia "księdza od wizytek". Ujawnienie tej wzruszającej prywatności stanowi także cenny materiał dla badaczy biografii i dzieła literackiego ks. Twardowskiego. Zgodne pod tym względem są wszystkie recenzje naukowe, którym poddano zawartość tomiku. Z życzliwością i zrozumieniem odnieśli się również do jego treści Ksiądz Kardynał Józef Glemp oraz Księża Arcybiskupi Kazimierz Nycz i Józef Życiński.

Były już w naszej literaturze przypadki pisarzy i poetów wielkich, których materiały biograficzne zaginęły, zostały "ocenzurowane", a nawet zniszczone w "trosce" o dobre imię twórcy, w celu "poprawienia", "ubrązowienia", jak by to ujął Boy-Żeleński, twórczej i ludzkiej biografii. Wydaje się, że z podobnym zagrożeniem mamy dziś do czynienia w przypadku wydań tekstów ks. Twardowskiego.

Trudno nam sobie wyobrazić, aby pozew wystosowany w imieniu p. Iwanowskiej był zgodny z intencjami Księdza Jana.

Widzimy pilną potrzebę nowych ustaleń i wykładni w polskim prawie autorskim. Popieramy inicjatywę Księdza Arcybiskupa Józefa Życińskiego, podjętą w artykule "Wieszcz sprywatyzowany. Kto ma prawo do księdza Twardowskiego?" na łamach "TP". Byłoby pożądane, aby w wyniku podjętych działań sprawy związane z wydawaniem pism ks. Twardowskiego zostały powierzone godnej zaufania Komisji, powołanej przez instytucje naukowe, Episkopat oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzic­twa Narodowego.

"LIST OTWARTY"  podpisali:

• Barbara Arsoba-Hoddaji, wydawca
• Prof. dr hab. Irena Bajerowa (UŚl)        
• Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński (UMCS)        
• Prof. dr hab. Katarzyna Bartol (UAM)        
• Prof. dr hab. Leszek Bednarczuk (Akademia Pedagog. w Krakowie)        
• Prof. dr hab. Adam Bezwiński (UMK)
• Prof. dr hab.Olga Bieńka (PWSZ Ciechanów}       
• Dr Maria Bokszczanin (IBL)        
• Doc. Dr hab. Tomasz Chachulski (UKSW)       
• Prof. dr hab. Wojciech Chlebda (UO)        
• Prof. dr hab. Jadwiga Czachowska (IBL)        
• Prof. dr hab. Danuta Dąbrowska (US)        
• Doc. dr hab. Andrzej Dąbrówka (IBL)        
• Prof. dr hab. Maria Dernałowicz (IBL)        
• Mgr Zofia Dernałowicz (IBL)        
• Prof. dr hab. Teresa Dobrzyńska (IBL)        
• Prof. dr hab. Tadeusz Drewnowski (UW)       
• Prof. dr hab. Stanisław Dubisz   UW (dziekan Wydziału Polonistyki)
• Prof. dr hab. Krzysztof Dybciak (UKSW)        
• Leszek Elektorowicz , pisarz        
• Prof. dr hab. Józef Fert (prorektor KUL-u)       
• Prof. dr hab. Jerzy Fiećko (UAM)        
• Dr Stefan Frankiewicz (miesięcznik "Więź")    
• Doc. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz (IBL)      
• Red. Cezary Gawryś (Miesięcznik "Więź")      
• Prof. dr hab. Grzegorz Gazda (IBL)        
• Dr hab. Ewa Głębicka (IBL)        
• Prof. dr hab. Michał Głowiński (IBL)        
• Prof. dr hab. Hanna Gosk (UW)        
• Prof. dr hab. Joanna Goszczyńska (UW)        
• Dr hab. Wincenty Grajewski(UW)          
• Prof. dr hab. Andrzej Gronczewski (UW)        
• Prof. dr hab. Renata Grzegorczykowa (UW)        
• Dr Ewa Hoffmann-Piotrowska (UW)        
• Prof. dr hab. Inga Iwasiów (US)        
• Prof. dr hab. Hanna Jadacka (UW)        
• Prof. dr hab. Halina Karaś (UW)        
• Prof. dr hab. Adam Karpiński (IBL)
• Dr Marek Karwala, Akademia Pedag. w Krakowie
• Milena Kindziuk, publicystka        
• Maja Komorowska (aktorka)        
• Prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska (UŁ, przewodnicząca Komitetu Slawistyki PAN)       
• Prof. dr hab. Józef Kość (UMCS)        
• Prof. dr hab. Jolanta Kowalewska-Dąbrowska (UGd.)      
• Dr hab. Marek Kwapiszewski (UMCS)        
• Prof. dr hab. Andrzej Lam (UW)        
• Prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński (UW)      
• Prof. dr hab. Roman Loth (IBL)        
• Prof. dr hab. Zdzisław Łapiński (IBL)        
• Prof. dr hab. Jacek Łukaszewicz (UWr.)        
• Prof. dr hab. Andrzej Markowski (UW, przewodniczący Rady Języka Polskiego)
• Prof. dr hab. Piotr Michałowski (US)        
• Prof. dr hab. Jolanta Mindak-Zawadzka (UW)      
• Prof. dr hab. Krzysztof Mrowcewicz (IBL)        
• Mgr Elżbieta Muszyńska, wydawca (UMCS)      
• Prof. dr hab. Zbysław Muszyński (UMCS)        
• Zbigniew Nosowski (redaktor naczelny miesięcznika "Więź")  
• Prof. dr hab. Elżbieta Nowicka (UAM)        
• Prof. dr hab. Alina Nowicka-Jeżowa (UW)      
• Prof. dr hab. Ryszard Nycz (IBL)        
• Prof. dr hab. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa (KUL)      
• Prof. dr hab. Ewa Paczoska (UW)        
• Prof. dr hab. Anna Pajdzińska (prorektor UMCS)      
• Prof. dr hab. Regina Pawłowska (UGd.)        
• Mgr Andrzej Peciak, dyrektor Wydawnictwa UMCS      
• Prof. dr hab. Włodzimierz Pianka (UW)        
• Prof. dr hab. Jan Prokop (UJ)        
• Prof. dr hab. Maria Prussak (UKSW)        
• Prof. dr hab. Zbigniew Przychodniak (UAM)
• Prof.. dr hab. Lucylla Pszczołowska (IBL)        
• Prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (UW)        
• Prof. dr hab. Janusz Rieger (UW)        
• Prof. dr hab. Elżbieta Sarnowska- Temeriusz, dyrektor IBL      
• Prof. dr hab. Stefan Sawicki (KUL)        
• Prof. dr hab. Józef Smaga (Akad. Pedagogiczna Kraków)    
• Waldemar Smaszcz, literat          
• Ks. prof. dr hab.. Jan Sochoń (UKSW)        
• Doc. dr hab. Mikołaj Sokołowski (IBL)        
• Prof. dr hab. Zbigniew Sudolski (UW)        
• Prof. dr hab. Andrzej Sulikowski (US)        
• dr Alicja Szałagan (IBL)        
• Prof. dr hab. Marek Świdziński (UW)
• Prof. dr hab. Wojciech Tomasik (UBydg.)        
• Prof. dr hab. Ryszard Tokarski (UMCS)        
• Prof. dr hab. Zofia Trojanowiczowi (UAM)        
• Prof. dr hab. Krzysztof Trybuś (UAM)
• Jan Turnau, publicysta        
• Prof. dr hab. Danuta Ulicka (UW)        
• Prof. dr hab. Krystyna Waszakowa (UW)        
• Piotr Wojciechowski, pisarz        
• Prof. dr hab. Ewa Wolnicz-Pawłowska (UKSW)      
• Prof. dr hab. Maria Wojtyła-Świerzowska (Instytut Slawistyki PAN, Kraków)
• Dr Elżbieta Wrocławska (Instytut Slawistyki PAN)    
• Prof. dr hab. Krzysztof Wrocławski (UW)        
• Prof. dr hab. Zofia Zarębianka (UJ)        
• Prof. dr hab. Andrzej Zieniewicz (UW)        
• Prof. dr hab. Jadwiga Zieniukowa (Instytut Slawistyki PAN)

To nie był pisarz dla dzieci

Na wyrwanej kartce z kalendarza z dn. 19 stycznia 2008 czytam: "zmarł ks. Jan Twardowski (1916-2006). Miał 90 lat. Był autorem słów »Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą«". Przez wiele lat był rektorem kościoła ss. Wizytek w Warszawie, gdzie głosił kazania dla dzieci. Właśnie im zadedykował dwa zbiory wierszy: »Zeszyt w kratkę« oraz »Patyki i patyczki«".

To wszystko prawda - poza błędną datą urodzenia. Urodził się w 1915 roku. Prawda, ale nie cała, bo ks. Twardowski pisał nie tylko dla dzieci. Nie rozumiem, dlaczego został zaliczony do pisarzy dziecięcych. Tak zawężona ocena jest niesprawiedliwa.

Czesław Olszewski, Warszawa