Noce osobliwe

Na zaproszenie Prezydenta Miasta prof. Jacka Majchrowskiego, do organizacji Nocy Muzeów włączyły się placówki muzealne podległe Miastu, Województwu, Ministrowi Kultury, muzea kościelne i uczelniane. Od roku 2007 (jubileuszu 750-lecia nadania Krakowowi prawa magdeburskiego) organizowane są Noc Teatrów Krakowskich i Noc Jazzu. W Nocy Teatrów uczestniczą krakowskie sceny publiczne i nieinstytucjonalne. I znów: w zabytkowych wnętrzach, na placach starego Krakowa i Nowej Huty artyści występują w kilkudziesięciu spektaklach (w br. było ich ponad 70). Od trzech lat podczas lipcowego Festiwalu Jazzowego "Piwnicy Pod Baranami" walor niepowtarzalności zyskuje Noc Jazzu, na którą w imieniu Prezydenta Miasta Witold Wnuk zaprasza najprzedniejszych jazzmanów.

Pierwszą noc Cracovia Sacra zainaugurowano przed rokiem w święto Wniebowzięcia w opactwie benedyktyńskim w Tyńcu. Kilka godzin później w ponad 20 miejscach odbyły się koncerty, nabożeństwa, udostępniano zwiedzającym wnętrza klasztorów i kościołów - także objętych na co dzień klauzurą. Dziesiątki tysięcy osób uczestniczyły w bogatym programie przygotowanym przez władze miasta i włodarzy obiektów.

Tłumy wypełniły królewską katedrę na Wawelu, w której po raz pierwszy publicznie intronizowano sławny wizerunek Matki Bożej Łaskawej, przed którym w katedrze lwowskiej po potopie szwedzkim składał śluby Jan Kazimierz (wizerunek przechowywany jest w skarbcu katedry wawelskiej). Na to wzruszające spotkanie przybyły tłumy Kresowiaków, podobno także ze Lwowa. Już podczas pierwszej edycji prezydent Majchrowski przychylił się do postulatów, by Cracovia Sacra trwała dwie noce. Tak jest w tej edycji.

Motywem przewodnim w roku ubiegłym było siedem krakowskich kościołów "stacyjnych", obdarzonych przez Urbana VIII przywilejami odpustowymi  siedmiu głównych świątyń Wiecznego Miasta. Tym razem szczególną uwagę zwracamy na koronowane papieskimi koronami wizerunki Maryjne. Kraków jest obok Rzymu ewenementem, jeśli idzie o liczbę koronowanych obrazów Matki Bożej. Najwcześniej koronowany był fresk Matki Bożej Piaskowej z bazyliki oo. Karmelitów (1882), obrazy Smętnej Dobrodziejki Krakowa z bazyliki oo. Franciszkanów (1908) i Matki Bożej Różańcowej z bazyliki oo. Dominikanów (1921). W okresie powojennym koronami papieskimi uwieńczone zostały wizerunki "Matki Bożej od Wykupu Niewolników" (kościół pp. Prezentek), Matki Boskiej Częstochowskiej z bazyliki Mariackiej, Matki Bożej Nieustającej Pomocy (kościół oo. Redemptorystów), Matki Bożej Fatimskiej z Arki Pana, Matki Bożej Pocieszenia z kościoła św. Szczepana, Matki Bożej Pocieszenia z klasztoru oo. Augustianów oraz Matki Odkupiciela z bazyliki Bożego Ciała. Wyrzuceni przez sowietów z sokalskiego sanktuarium bernardyni przywieźli do Krakowa kopię obrazu Matki Bożej Sokalskiej (oryginał, koronowany już w 1724 r., spłonął w XIX w.). Dwunastym koronowanym wizerunkiem jest Matka Boża Łaskawa, która 14 sierpnia wniesiona zostanie wraz ze złotymi koronami i sukienkami do prezbiterium katedry. Oprawę muzyczną uroczystości stworzą zespoły Capelli Cracoviensis, które wykonają utwory Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. W ponad 20 kościołach i innych obiektach kultu odbędą się nabożeństwa, koncerty, montaże słowno- muzyczne i utwierdzone tradycją obrzędy. Zorganizowane zostaną wystawy prezentujące paramenty liturgiczne, misternie haftowane szaty, prastare kancjonały, księgi rękopiśmienne, inkunabuły, wysokiej rangi artystycznej i historycznej obrazy, rzeźby i tkaniny. Na co dzień nie udostępnia się ich zwiedzającym.

W Krakowie - "polskim Rzymie" - wszystko to ma walor autentyzmu. Podobnie jak w roku ubiegłym, pojawią się akcenty związane z obecnością w Krakowie innych wyznań. Szczególnym akcentem będą koncerty znanego w Europie prawosławnego Chóru Soboru Smolnego z Sankt Petersburga, które odbędą się w bazylice oo. Dominikanów i oo. Cystersów. Chór przybywa do Krakowa na zaproszenie Prezydenta Jacka Majchrowskiego, a koszty związane z podróżą pokrywa miasto partnerskie Krakowa Sankt Petersburg.

Odpowiedzialność za organizację Nocy Cracovia Sacra ponosi miasto, wspierane w br. funduszami unijnymi, wespół z instytucjami kościelnymi, bez udziału i zaangażowania których to unikatowe wydarzenie byłoby niemożliwe.

Motywem przewodnim edycji przyszłorocznej będą krakowscy święci. Zapewne do tego czasu dołączy do nich najbardziej przez naród oczekiwany - Brat naszego Boga. Ale Jego grób pozostanie w Wiecznym Mieście.

Stanisław Dziedzic

dyrektor Wydziału Kultury

i Dziedzictwa Narodowego UMK