Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Przyzwyczailiśmy się do kościelnych urzędów. Nie bardzo zdajemy sobie sprawę, że był czas, gdy nie istniały znane dziś struktury. Mało też dla nas znaczy fakt, że te dzisiejsze kościelne hierarchiczne stopnie, tytuły itd. są wytworem swojego czasu, że ulegają korektom, że jedne przestają istnieć, inne zmieniają swój charakter. Te zmiany bywają powolne. Cóż, stare formuły zdają się po prostu wygodniejsze, a ludzie się przyzwyczajają. Historia pokazuje, jak ewoluowały nazwy i charakter niektórych funkcji, np. kardynalskiej.
W 769 r. synod w Lateranie odebrał osobom świeckim prawo wyboru papieży – a więc było tak przez ponad siedem wcześniejszych stuleci! Jak to opisał historyk Kościoła Jacek Borkowicz w „Przewodniku Katolickim”, odtąd prawo to miało już wyłącznie kolegium kardynalskie. Ale nie na długo. Pod naciskiem możnych rodów rzymskich papież Mikołaj I w 862 r. do grona wyborców włączył członków rzymskiej arystokracji. Dla Kościoła „były to najgorsze czasy, naznaczone przekupstwem, nepotyzmem (faworyzowanie własnej rodziny) i zbrodniami – czytamy. – Ukrócił to dopiero Mikołaj II, który w 1059 r. prawo wyboru papieża z powrotem ograniczył jedynie do kardynałów. Księża i lud rzymski mieli ów wybór potwierdzać przez aklamację, jednak z czasem również to prawo zostało cofnięte i od drugiej połowy XII w. kolegium kardynalskie stanowi wyłączny elektorat konklawe”.
Edward Augustyn: Kim są kardynałowie? Jakie mają obowiązki i przywileje oprócz prawa wyboru papieża? I jakie nadzieje pokłada w nich Franciszek?
Zresztą nadal przepisy o wyborze papieża ewoluują. Pamiętamy przecież zmiany dotyczące wieku elektorów i ich liczby. Międzynarodowy skład kolegium kardynalskiego też jest nowej daty. Dopiero za rozwojem chrześcijaństwa pojawili się kardynałowie innych narodowości niż ci z prastarych krajów katolickich. Mało tego, zakres władzy następcy Piotra także był przedmiotem sporów i dyskusji. Nieomylność papieża określona (od niedawna) w prawie kanonicznym nadal budzi sprzeciwy i bynajmniej nie należy do spraw załatwionych raz na zawsze. W ogóle mało co jest załatwione raz na zawsze. Formuły dogmatyczne dopuszczają ich późniejsze uszczegółowienie, decyzje Najwyższego Pasterza wraz z jego śmiercią bywają na nowo precyzowane (i modyfikowane), nowe prawa mają zastępować te, które kiedyś wystarczały, a które dziś są wyraźnie zbyt zawężone.
Dotyczy to nie tylko organizacji Kościoła, która wolno, bo wolno, lecz ulega zmianie. Nauczanie, które kiedyś wystarczało, staje wobec wyzwań osiągnięć naukowych i siłą rzeczy musi ulegać rewizji, ewoluować. Jesteśmy tego świadkami, nic zresztą dziwnego, że procesy te nie biegną błyskawicznie.
Nie znaczy to, że Kościół, jego struktury, nawet jeśli nie wynikają z nauczania Chrystusa, są nieporozumieniem. Świętość ludzi Kościoła to potwierdza: w starych strukturach byli autentyczni święci. Jednak z drugiej strony, dewiacje na drodze wcielania zasad głoszonych przez Kościół, wypaczanie stanów branych za świętość zmuszają do myślenia. Coś trzeba zmienić. Na myśl przychodzi proste stwierdzenie, że należy zmienić wiele interpretacji natury ludzkiej, jak również sposobu rozumienia doskonałości.
Ale przejdźmy do naszego nowego kardynała. Arcybiskup Grzegorz Ryś na pewno nie jest typowym biskupem z innej, odchodzącej epoki. Franciszek wyszukuje ludzi, którzy sposobem myślenia są mu bliscy, nie są niewolnikami starych formuł. ©℗
Michał Okoński: W co wierzy kardynał Ryś
