Wszyscy podkreślają, że miał tamtej nocy ciepło. Jakby mu zazdrościli. Jakby pisali swoje komentarze w zimnych pokojach, w przeciągu czy bez gorącej herbaty. Ale też jakby było im przyjemnie, że bidak nie marzł; jest w ich tekstach coś troskliwego.

Kartezjusz śni równo od czterystu lat; to chyba jedyny sen, który się mniej lub bardziej uroczyście obchodzi i któremu liczy się rocznice. Od czterystu lat jest mu ciepło. Wynajął pokój z piecem późną jesienią 1619 r. – sam porę roku określał jako „zimę” – na pustawych obrzeżach bawarskiego miasteczka. Liczył dwadzieścia trzy wiosny, trwała już wojna trzydziestoletnia. Wcześniej zaciągnął się do armii Maksymiliana I Bawarskiego. Przy pierwszym rozejmie poszedł na swoje; do wojska już nie wrócił.

Francuzi piszą wprost, że „wynajął piec”. Tak określało się pokoik przylegający do pomieszczenia, w którym grzano z zewnątrz,...