Piedad, Immaculada, Lola, Virtudes: to tradycyjne imiona nadawane od wieków dziewczynkom w Hiszpanii. Wszystkie mają związek z Matką Bożą: Maryja Cnót Pełna, Maryja Bolesna, Niepokalana, Miłosierna. Virtudes, ta od cnót, oraz Araceli, ta od ołtarza, i jeszcze inne, przeczyste, łaskawe, pokorne i pocieszycielki – wszystkie one popłyną statkiem towarowym „Sontay” do Związku Sowieckiego, do Leningradu (dziś Petersburg). Najmłodsze – pięcioletnie, i najstarsze – piętnastoletnie, grupkami, trzymając za ręce rodzeństwo, odświętnie ubrane – wejdą na pokład w baskijskim porcie Santurce.

Po 81 latach od tej daty Virtudes otwiera mi drzwi swojego moskiewskiego mieszkania na przedmieściach. Plecy wyprostowane, dobrze uczesana, w uszach i na szyi perełki. Tylko ten wózek... Ale porusza się na nim szybko, sprawnie lawirując między kuchnią, sypialnią i rzadko używanym salonem. Jedynie do...