Stambuł: zamach podczas mszy

Na niedzielną mszę do prowadzonego przez franciszkanów kościoła Maryi Panny przychodzi wiele osób. Tak było i tym razem. W kościelnych ławkach siedział między innymi polski konsul generalny Witold Leśniak z dziećmi. Na nagraniach z zainstalowanych w świątyni kamer widać, jak w trakcie mszy, tuż po ofiarowaniu, podczas pieśni „Sanctus” otwierają się drzwi. Do środka wchodzi dwóch zamaskowanych mężczyzn. Strzelają w powietrze, a później do mężczyzny, który próbuje protestować. Słysząc odgłos wystrzału, wierni chowają się między ławkami i dopiero po chwili orientują, co się wydarzyło.

Choć tureckie służby zareagowały natychmiast, obstawiając radiowozami i barierkami nie tylko kościół, ale też okoliczne ulice, kontrolując przejeżdżające w okolicy auta i zamykając część dróg w dzielnicy, a reprezentujący kościół prawnik Aşın Hatipoglu dziękował tureckim władzom za ekspresowe działanie, wikariusz apostolski w Anatolii Paolo Bizzeti skrytykował je za brak ostrzeżenia przed możliwymi atakami. 

„Gdyby ostrzeżono nas w odpowiednim czasie, środki bezpieczeństwa podczas niedzielnych mszy św. mogłyby zostać zaostrzone” – powiedział biskup i podkreślił, że władze musiały mieć wiedzę o możliwych atakach, skoro już na początku roku informowały o zatrzymaniu 25 terrorystów planujących ataki na kościoły i synagogi.

Sprawców niedzielnego zamachu też zatrzymano. W rękach tureckich antyterrorystów byli jeszcze tego samego dnia. Okazało się, że to powiązani z Państwem Islamskim Rosjanin i obywatel Tadżykistanu. Zeznali, że zamach był odpowiedzią na wezwanie islamskich fundamentalistów nawołujących do zabijania Żydów i chrześcijan.

Początkowo sądzono, że zamordowana osoba była jedynym celem zamachu. To był Turek, 52-letni Tuncer Murat, który od około dwóch miesięcy przychodził na mszę i planował konwersję. Rodzina mężczyzny udziela na ten temat sprzecznych informacji. Siostrzeniec zabitego powiedział, że wuj wszedł do kościoła przypadkowo, inny krewny zaś, że razem pojawiali się w nim regularnie. 

Po tym jak terroryści zastrzelili Murata, jednemu z napastników zacięła się broń. Wówczas pospiesznie opuścili kościół. Odjechali autem, które rok wcześniej do Turcji zostało sprowadzone z… Polski. Jak podaje turecki dziennik „Duvar”, samochód nigdy nie jeździł po tureckich drogach, a osoba, która je sprowadziła, opuściła Turcję po dwóch dniach. Nie wiadomo, jakiej była narodowości.

Spośród aresztowanych po zamachu połowa czeka na deportację do krajów pochodzenia, a reszta przebywa w tureckich aresztach.

Swoje kondolencje tureckim chrześcijanom przekazał prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan. Zapewnił, że państwo tureckie podejmie wszelkie działania, by ukarać sprawców. Rozmawiał też z konsulem Leśniakiem. Kondolencje w związku z atakiem złożył też papież Franciszek, który wspomniał o tym zdarzeniu podczas cotygodniowej modlitwy Anioł Pański.

Niedzielny atak wiązany jest z rosnącym napięciem w wyniku walk Izraela z Hamasem w Strefie Gazy. Żydowskich obywateli Turcji już w październiku ostrzegano, by na siebie uważali, a synagogi padły ofiarami aktów wandalizmu. Kościoły dotąd były w miarę bezpieczne. Choć w najnowszej historii Turcji zdarzały się ataki na duszpasterzy (w 2005 r. w Trabzonie zamordowany został ksiądz Andrea Santoro, w 2010 r. w İskenderun jego własny szofer zabił biskupa Luigiego Pedroveze), chrześcijanie mogli się w Turcji czuć bezpiecznie i byli raczej powszechnie akceptowani w środowisku. Katolicy nie byli też postrzegani jako zagrożenie dla islamu, ponieważ – słyszę od katolickich księży w Turcji – choć przed nikim nie zamykali drzwi, nigdy nachalnie nie ewangelizowali i nie ułatwiali konwersji.

Dziś chrześcijanie w Turcji przestali być pewni, czy są bezpieczni.

– Powodem zamachu jest klimat rosnącej wrogości wobec Zachodu w ogóle, a w konsekwencji także wobec chrześcijaństwa – uważa biskup Massimiliano Palinuro, wikariusz apostolski w Stambule. Zaznacza on, że terroryści nie widzą zasadniczej różnicy między Zachodem, Izraelem, chrześcijaństwem i Kościołem katolickim. Za drugą przyczynę uważa europejską islamofobię. – Spalenie Koranu w Europie – np. w ubiegłym roku w Danii i Szwecji – ma zawsze oddźwięk w krajach islamskich, podgrzewając nastroje i podsycając wrogość – zauważa.