Znają się od czasów ekskluzywnej szkoły z internatem (w klasie o rok wyżej była wówczas niejaka Diana Spencer) i już w 1986 roku przyjaźń brytyjskiej reżyserki Joanny Hogg z charyzmatyczną aktorką przełożyła się na ekranową współpracę. Ale dopiero niedawno nabrała prawdziwego szwungu. Ukoronowaniem tego jest „Odwieczna córka”, w którym Tilda Swinton gra zarówno filmową reżyserkę w kryzysie twórczym, więc poniekąd samą Hogg, jak i wiekową matkę bohaterki. A wszystko to w scenerii rodem z horroru.
Bawiąc się poetyką „nawiedzonego hotelu na odludziu” film opowiada o tym, jak obie panie próbują spędzić razem planowany od dawna urodzinowy weekend. Młodsza chciałaby jeszcze popracować w spokoju nad scenariuszem, którego bohaterką jest właśnie jej matka – niegdysiejsza mieszkanka przerobionego na hotel pałacu. Jednak od początku coś idzie nie tak: nie ten pokój, irytująca obsługa, w pustych wnętrzach słychać złowrogie dźwięki, w oknach skradają się jakieś cienie… Nawet towarzyszący kobietom uroczy springer spaniel zachowuje się niespokojnie. Ciekawe, cóż to za strachy kryje w sobie owo miejsce. A raczej, jakie strachy czy tajemnice wnosi ze sobą serdeczna przecież relacja matki i córki. Są ze sobą tak blisko, że wydają się, również za sprawą grającej obie jednej aktorki, niczym lustrzane odbicia. Albo raczej ta sama osoba w różnych odsłonach, na różnych etapach życia, choć o skrajnie różnych temperamentach – dla Swinton wyzwanie iście kameleonowe.
O czym właściwie jest ten skromny film w klimatach telewizyjnej „Kobry”? Na pewno o głębokiej więzi, która bywa wzajemnym uzależnieniem, niepozwalającym (zwłaszcza córkom) na pełną emancypację. Ze strony młodszej kobiety wyraża się to dziwną nadopiekuńczością, artystyczno-etycznymi dylematami i ciągłym poczuciem winy. A może mamy do czynienia z opowieścią o wywoływaniu duchów, bo przecież wszystko, co oglądamy, prawdopodobnie rozgrywa się już tylko w wyobraźni osieroconej bohaterki bądź w napisanym przez nią scenariuszu.
Widzimy sceny, które nie zdążyły się rozegrać, słyszmy nigdy niewypowiedziane słowa. Oglądamy też poniekąd historię autotematyczną - o przepracowywaniu poprzez twórczość własnych traum, tęsknot czy zaniedbań.
CO OBEJRZEĆ W WEEKEND: Filmy i seriale, kino polskie i zagraniczne. Nowości na VOD poleca co tydzień Anita Piotrowska, krytyczka filmowa „Tygodnika” >>>
I trzeba przyznać, że w żadnym z tych odczytań „Odwieczna córka” nie daje pełnej satysfakcji, albowiem Hogg za bardzo poszła tu w stylizację, za mało w samą relację – jej rozwinięcie, pogłębienie, uwieloznacznienie (przy całej swej zamglonej aurze chwilami film bardzo grzeszy dosłownością).
A że ta arcybrytyjska reżyserka bywa w podobnych kwestiach bystrą i zdystansowaną obserwatorką, udowodniła w swoich poprzednich filmach, wypełnionych nie tylko psychologią, ale i problematyką klasową. Zwłaszcza w dwuczęściowej i po części autobiograficznej „Pamiątce”, gdzie główną rolę zagrała z kolei Honor Swinton Byrne, córka Tildy Swinton, która zresztą pojawia się również w obu tych filmach wcielając się – jakżeby inaczej – w matkę bohaterki.
Za tym wszystkim skrada się zapewne cień prawdziwej rodzicielki Joanny Hogg. Dlatego najciekawiej ogląda się jej najnowszy film poprzez matczyno-córczyne splątania, zadzierzgnięte gdzieś poza ekranem. Wyłania się z nich perspektywa kogoś, kto wychował się pod zimnym kloszem – w rodzinie uprzywilejowanej, zapewniającej życiowy start, ale niedającej poczucia emocjonalnego bezpieczeństwa ani pełnego rozpostarcia w dorosłości. Może dopiero w kolejnych filmach uda się wreszcie reżyserce „urodzić” własną matkę. Na razie oglądamy długotrwałą, powikłaną i mimo wszystko fascynującą akcję porodową.
Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Masz konto? Zaloguj się
365 zł 95 zł taniej (od oferty "10/10" na rok)
