Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Choć język wciąż jest „biskupi” (m.in. mowa o „niezbywalnej misji” i o podejmowaniu „wzmożonych wysiłków”) ton i perspektywa, z której stanowisko zostało sformułowane, wydają się nowe. Złośliwi zapewne powiedzieliby, że najlepsze w tym tekście są cytaty z papieży, ale są to fragmenty wyjątkowo mocne i dobrze dobrane. Biskupi nazywają rzeczy po imieniu. Mówią o wyjątkowo ciężkim grzechu i o przestępstwie, które naznacza życie ofiar głębokim cierpieniem. Cierpienie to jest „skargą, która wznosi się do nieba (…), a która przez długi czas była ignorowana, ukrywana lub wyciszana” (Franciszek). Za papieżem biskupi powtarzają: „ból dzieci i młodzieży, oraz ból ich rodzin, jest naszym bólem”. „Przepraszamy Boga, ofiary wykorzystania, ich rodziny i wspólnotę Kościoła za wszystkie krzywdy wyrządzone dzieciom i ludziom młodym oraz ich bliskim przez duchownych, osoby konsekrowane i świeckich pracowników kościelnych – napisali biskupi. – Prosimy Pana, aby dał nam światło, siłę i odwagę, by stanowczo zwalczać zepsucie moralne i duchowe, które jest zasadniczym źródłem wykorzystania seksualnego małoletnich”.
Po stronie ofiar: o wykorzystywaniu seksualnym nieletnich, zmowie milczenia i innych grzechach polskiego Kościoła piszemy konsekwentnie od lat. Wybór najważniejszych tekstów „TP” z ostatniego dwudziestolecia na temat, który wstrząsa dziś Polską, w bezpłatnym i aktualizowanym, internetowym wydaniu specjalnym.
To nie pierwsze przeprosiny za czyny pedofilne, ale po raz pierwszy tak mocno wybrzmiewają słowa o znaczeniu ujawniania przypadków w Kościele. „Prosimy osoby pokrzywdzone przez duchownych, aby zgłaszały doznaną krzywdę do przełożonych kościelnych oraz do odpowiednich organów państwowych. >>Pokornie należy się z naszej strony każdej z nich i ich rodzinom nasza wdzięczność za wielką odwagę rzucania światła Chrystusa nad złem seksualnego wykorzystania nieletnich<< (Franciszek)”. Biskupi aż w dwóch miejscach dziękują za odwagę ujawniania przestępstw.
CZYTAJ TAKŻE:
OJCIEC ADAM ŻAK SJ, koordynator episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży: Nie mam żadnych przesłanek, by uznać, że w polskim Kościele postępowano inaczej niż w amerykańskim albo irlandzkim.
Nie starają się pomniejszać problemu (dotychczas zdarzały się wypowiedzi, że w innych środowiskach społecznych jest jeszcze gorzej niż w Kościele). Piszą: „Mamy świadomość, że problem nadużyć seksualnych istnieje w wielu środowiskach, w tym także w rodzinach. Kiedy jednak pojawia się on wśród duchownych, staje się źródłem szczególnego zgorszenia. Rozczarowanie i oburzenie jest tym większe i boleśniejsze, że dzieci zamiast troskliwej miłości i towarzyszenia w szukaniu bliskości Jezusa doświadczają przemocy i brutalnego odarcia z godności dziecka”.
Przekonują, że z całkowitą powagą zabrali się do przeciwdziałania złu. Wymieniają podjęte już kroki. Przypominają, że zostały opracowane zasady reagowania na zgłaszane przypadki nadużyć. „Każdy sygnał o ewentualnych czynach przestępczych jest obejmowany dochodzeniem wstępnym, a w przypadku potwierdzenia ich prawdopodobieństwa informowana jest Stolica Apostolska i prokuratura”. W każdej diecezji oraz w wielu zakonach został wyznaczony i przeszkolony delegat, który takie przypadki przyjmuje. „Ma też pomóc ofierze wykorzystania w otrzymaniu wsparcia psychologicznego, prawnego i duszpasterskiego” – przypominają biskupi, milcząc zarazem o finansowym zadośćuczynieniu. Wspominają o powołaniu przez Konferencję Episkopatu koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży, organizującego od 5 lat szkolenia dla duchownych, „które powoli, ale skutecznie wpływają na zmianę postaw i świadomości”.
ABONENT POZA ZASIĘGIEM: Czy szukając pomocy zadzwonisz do księdza, który przyjmuje zgłoszenia od ofiar molestowania – i równocześnie jest rzecznikiem prasowym kurii?
Z obietnic wciąż nie do końca zrealizowanych wspomniane są programy prewencji, zmiany w formacji kleryków i formacji kapłańskiej oraz szkolenia wychowawców z seminariów duchownych. Po raz kolejny biskupi zapewniają, że rozpoczęli „zbieranie potrzebnych danych”, by rozpoznać przyczyny i skalę zjawiska pedofilii w Kościele.
Stanowisko zawiera też apel o modlitwę, pokutę i jałmużnę w intencji ofiar i osób zgorszonych.
Na koniec biskupi kierują „słowo do sprawców”, którzy „swoje zaangażowanie w Kościele wykorzystali do przestępczych czynów”. To ryzykowne posunięcie broni się przede wszystkim „twardością” mowy: „Mówimy wam szczerze, że zdradziliście niewinnych młodych ludzi oraz ich rodziców, którzy pokładali w was zaufanie. Utraciliście szacunek społeczności i okryliście wstydem i hańbą waszych współbraci. A ci wśród was, którzy są kapłanami, zbezcześcili świętość sakramentu święceń, w którym Chrystus uobecnia się w nas i w naszych uczynkach. Ogromną krzywdę wyrządziliście ofiarom i naraziliście na wielką szkodę Kościół oraz społeczny obraz kapłaństwa i życia zakonnego”. W związku z tym biskupi wzywają: „uznajcie otwarcie waszą winę, spełnijcie wymogi sprawiedliwości” i dopiero na końcu dodają: „ale nie traćcie nadziei na Boże miłosierdzie”.
MILCZENIE PAPIEŻY: W tle skandalu obyczajowego w Kościele toczy się walka z Franciszkiem. Głównym obiektem zainteresowania jest instytucja – władza, autorytet, morale – a nie skrzywdzony przez nią człowiek.
Komentując ten dokument, warto zwrócić uwagę na drogę, jaką dotychczas przeszedł Episkopat w uświadamianiu sobie kryzysu pedofilii. Żeby wskazać, o jaki dystans chodzi, przywołam pierwszy akt przeprosin polskich biskupów. W czerwcu 2014 r. w jezuickiej bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie odbyło się nabożeństwo pokutne wzorowane na nabożeństwie watykańskim z 2012 r. Uczestniczył w nim ówczesny nuncjusz abp Celestino Migliore i jedynie pięciu ordynariuszy: prymas Polski abp Wojciech Polak, metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz, biskup płocki Piotr Libera, biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel i biskup opolski Andrzej Czaja. Obecny był też ówczesny krakowski biskup pomocniczy Grzegorz Ryś. Cytując w homilii wstrząsającą relację dziewczynki, która padła ofiarą księdza-pedofila, bp Libera pytał wówczas: „Czy wysłuchanie ofiar oraz uczciwe nazwanie zbrodni, które miały miejsce w Kościele w tej kwestii, nie jest najbardziej elementarnym obowiązkiem?”. Po czym dodał: „Pewna część naszego Kościoła wciąż nie potrafi – niestety – tego uznać i uczynić”.
Dziś można mieć nadzieję, że ta „część Kościoła” systematycznie maleje.
