Komentarze po uroczystościach żałobnych w Pawliwce (dawny Poryck), w 60-lecie mordów na Ukrainie podkreśliły przede wszystkim rozmiary kroku uczynionego ku pojednaniu obu narodów: uroczystości odbyły się wspólnie i z udziałem głów obu państw, w obu parlamentach przyjęto ten sam tekst oświadczenia, a obaj prezydenci zgodnie odwołali się do słów Papieża skierowanych parę dni przed uroczystościami do „synów bratnich narodów”, którym przypomniał, że „nie ma sprawiedliwości bez przebaczenia, a współpraca bez wzajemnego otwarcia byłaby krucha”.

Równocześnie jednak właśnie to wydarzenie pokazało rozmiary przepaści, jaką trzeba pokonać, by słowo pojednanie zaczęło stawać się rzeczywistością. Tu żaden „krok” nie jest właściwą metaforą. To raczej bardzo mozolne budowanie przęseł mostu, utykające co moment. I nie wiadomo wtedy, co uznawać na pewno za sukces, a co za niepowodzenie albo...