Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W tym roku byli więźniowie Mauthausen obchodzili 65. rocznicę ocalenia. Jak zwykle: część na miejscu byłego obozu, a część - zbyt chora lub słaba, by wybrać się w podróż - w domach. O ich wspomnienia latami nikt nie pytał; oni sami też nie zawsze chcieli mówić. Dopiero niedawno Ośrodek Karta przeprowadził projekt rejestrowania wspomnień ocalonych - i właśnie ukazuje się książka "Ocaleni z Mauthausen", będąca rezultatem wielkiej pracy i pasji niewielkiego, kilkuosobowego zespołu kierowanego przez Katarzynę Madoń-Mitzner. Składająca się ze spisanych relacji więźniów, powstała na bazie wywiadów prowadzonych w ramach międzynarodowego projektu "historii mówionej" Mauthausen Survivors Documentation Projekt. Ośrodek Karta nagrał około 170 takich biograficznych relacji.
Więźniowie opowiadali o całym swym życiu, tak aby obozowe doświadczenie - choć czasem najważniejsze - nie było jedynym; przecież ocaleni mieli życie przed i po obozie. Z tych relacji do publikacji wybrano fragmenty, uporządkowane tematycznie. Poznajemy więc różne doświadczenia wspólne - jak głód czy stosunki między więźniami. Fakt, że książkę budują rozmowy, sprawia, iż jest czymś innym niż prace naukowe - i wyjątkowym. Warto ją przeczytać nie tylko po to, by wiedzieć, jak wyglądało życie w bodaj najcięższym z nazistowskich obozów, ale też aby choć trochę zbliżyć się do zrozumienia byłych więźniów. "Dzisiaj na przykład, po naszej rozmowie, to ja nie będę spał w nocy. (...) Przybliży mi się to wszystko. Dzisiaj to mam pogrzebane spanie" - mówi Zygmunt Kędziora, jeden z ocalonych. I zapewne niejeden czytelnik też nie będzie spać w nocy po lekturze tej książki. W literaturze obozowej to pozycja obowiązkowa.
"Ocaleni z Mauthausen. Relacje polskich więźniów obozów nazistowskich systemu Mauthausen-Gusen". Wybór i opracowanie Katarzyna Madoń--Mitzner. Dom Spotkań z Historią, Ośrodek KARTA, Warszawa 2010. Do 4 lipca w Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) można oglądać wystawę, której scenariusz oparto na relacjach więźniów Mauthausen.
