Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Janusz Żurakowski zaś, był wybitnym pilotem doświadczalnym i myśliwskim, uczestnikiem kampanii wrześniowej i Bitwy o Anglię. Zmarł 9 lutego 2004 r. w wieku 89 lat. Pochodził z okolic Kijowa. Ukończył dęblińską Szkołę Podchorążych Lotnictwa. Pierwszą walkę w II wojnie światowej stoczył 2 września 1939 r. w rejonie Dęblina, uszkadzając Dorniera. 17 września przedostał się do Rumunii, stamtąd do Francji, a w styczniu 1940 r. do Wielkiej Brytanii, gdzie przeszkolono go na Spitfire’ach i wcielono kolejno do dwóch angielskich dywizjonów: 152 i 234. W Bitwie o Anglię zestrzelił trzy Messerschmitty. Odznaczono go polskim Krzyżem Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych i czterokrotnie wyróżnieniem angielskim za wybitną służbę. W 1942 r. został dowódcą polskiego 316 dywizjonu (“warszawskiego"), a rok później awansował do rangi kapitana i został instruktorem wyszkolenia strzeleckiego w Northolt. Dowodził dywizjonem w 40 lotach bojowych nad Niemcy w osłonie amerykańskich “Latających Fortec". Pod koniec 1943 r. przeniesiono go do sztabu lotnictwa myśliwskiego pod Londynem, a w 1944 r. przyjęto do Imperialnej Szkoły Pilotów Doświadczalnych w Boscombe Down.
Po wojnie major Żurakowski pracował w angielskim przemyśle lotniczym. Dokonywał prób w locie pierwszych brytyjskich samolotów odrzutowych. W 1952 r. przeniósł się do Kanady (wraz z żoną Anną i synami, Jerzym i Markiem), gdzie pracował jako główny pilot doświadczalny zakładów A.V. Roe Canada. W 1958 r. oblatał najbardziej zaawansowany technicznie myśliwiec przechwytujący lat pięćdziesiątych - CF--105 Avro Arrow. W okolicach Barry’s Bay (na ontaryjskich Kaszubach), nad jeziorem Kamaniskeg, Janusz Żurakowski wybudował ośrodek turystyczny Kartuzy Lodge, prowadząc go z żoną przez ostatnie 43 lata. To miejsce stało się “małą ojczyzną" dla setek polskich rodzin z Kanady i USA.
Był członkiem honorowym Międzynarodowego Stowarzyszenia Pilotów Doświadczalnych w Los Angeles, obok zdobywcy Atlantyku Charlesa Lindbergha i zdobywcy Księżyca Neila Armstronga. Imię Żurakowskiego nosi główny budynek Centrum Lotów Doświadczalnych w Cold Lake w Albercie. W 1999 r. władze III RP udekorowały wielkiego pilota Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi, a Polski Klub Pilotów Doświadczalnych wręczył mu złotą odznakę.
MAREK KUSIBA, ADAM PANCZAKIEWICZ (Toronto, Kanada)
