formułę Kościoła wg. św. Pawła, jako wspólnotę, gdzie "wzajemnie ostrzymy swoją wiarę" oraz "jedni drugich brzemiona nosimy". A potem posłuchać rady św. Augustyna:"kto śpiewa, ten modli się podwójnie" i dalszego rozwinięcia tej mysli: "kto śpiewając fałszuje(z braku kunsztu-nie złej woli), ten modli się potrójnie, a kto cierpliwie wysłuchuje tych fałszywych spiewów-modli się poczwórnie". Bo o co tu chodzi? Chodzi o otwarcie się-na siebie i na innych-jak na prawdziwy Kościół przystało. Bo wiekszość przypadków koscielnej afonii, to zwykły stres związany z "występem" przed "obcymi"-co daje skutek zamilknięcia lub śpiewu "półgębkiem"(półgłosem) i w sumie skutek fałszu-gubienia linii melodycznej. Zaakceptowaliśmy "chodzenie do kościoła" w ramach konwenasu społecznego dyktowanego konformizmem-bardziej pod zewnętrzym przymusem, jak z wewnętrznej potrzeby przeżycia sacrum. A to przekłada się na śpiew: inaczej śpiewa(lub w ogóle nie śpiewa) "spędzone stado", a inaczej wspólnota połączona potrzebą ekspresji swojej wiary i spotkania w gronie sym-patii: tu łatwiej się otworzyć, także i w śpiewie i łatwiej o harmonię głosów. Do tego dochodzi jeszcze sposób realizacji muzyki liturgicznej u "łacinników"(katolików i protestantów)-przez organy, lub w asyscie organów. I tu potrzeba niemałego kunsztu, by głos ludzki połączyć umiejętnie z tak tubalnym instrumentem: efekt zagłuszania śpiewu wiernych przez grające organy, jest przypadkiem nagminnym w "łacińskich" kosciołach. A prawosławni, choć z jednej strony pozbawieni wspaniałych doznań muzyki organowej(czy w ogóle instrumentalnej)w swoich cerkwiach,to pielegnując kunszt wokalny, są w stanie wywoływać stan silnej egzaltacji religijnej u wiernych(zresztą prawosławie tą egzaltacją stoi). Na szczęcie Kościół katolicki ma dominikanów, a ci nie tylko sprawnie nauczają wypowiadanym słowem, co także inspirują wiernych do szerszego doświadczenia sacrum poprzez muzykę, a szczególnie śpiew.To im koscioły zawdzięczają "scholę dominikańską"(obecną nie tylko kosciołach dominikanów), które w sposób kunsztowny wykonują muzykę liturgiczną-najczęściej a capella, trochę na prawosławny wzór. W czasie takich celebracji, kościół śpiewa "słysząc siebie nawzajem", co daje wyjatkowe doznanie wspólnoty. Dominikańskie ozywienie liturgii w polskich kosciołach, można określić jako dzieło reformacji, a wydany przez Dominkański Ośrodek Liturgiczny śpiewnik "Niepojęta Trójco"-jako ewangelię żywej liturgii.