Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Mojżesz przemawia więc do nowego pokolenia. Opowiada o tym, czego raczej nie znają z autopsji: co przydarzyło się Dzieciom Izraela podczas 40 lat wędrówki po pustyni. Wspomina, jak stwierdził, że sam nie podoła ciężarowi władzy, i podzielił się nią z innymi. Nakazał mianowicie: „Weźcie sobie ludzi mądrych, roztropnych i znanych w ich plemionach, bym postawił ich [waasimem] wam na czele [be-raszejchem]” (Pwt 1, 13).
Komentator wszech czasów jednym hebrajskim słowem tłumaczy „mądrych” z tego wersu: kesufim. Co znaczy ów tajemniczy wyraz? Niektórzy egzegeci bezradnie rozkładają ręce, inni próbują podać jakieś uprawdopodobnione znaczenie. Jeden sugeruje: „mili i oczekiwani z utęsknieniem, jak w nichsof nichsafta (o uczuciach Jakuba w Rdz 31, 30)”. „Nichsof nichsafta znaczy »pożądałeś«” – pisze wybitny średniowieczny poeta i hebraista. To ma być pożądana cecha potencjalnego przywódcy? Drugi próbuje godzić przedmówców: „są spragnieni poznania słów Tory”. Trzeci sprowadza kolegów na ziemię: „powinni być »forsiaści«, mieć kesef [hebr. pieniądze, srebro]”. Kolejny zauważa: „sędzia (lub przywódca) bogaty jak król będzie miał posłuch, gdyż jest niezależny od społecznych funduszy”. Przywódcami mogą zostać tylko mężczyźni dobrze znani ludziom z poprzednich lat jako osoby prawe i bogobojne. Zewnętrzna pobożność niedawno poznanego człowieka nie gwarantuje, że nadaje się on na wodza. Wszak jeśli przed Mojżeszem stanie ktoś owinięty w szal modlitewny, nawet sam pustynny przywódca nie będzie wiedział, ile wart jest ten człowiek.
Znajomość od dziecka stwarza inny problem. Wprawdzie współplemieńcy ręczą za kandydata, lecz kiedy chwyci on ster władzy, mogą pomyśleć: „znam go od takiego brzdąca – on mi będzie rozkazywał?”. Czy nie był to jeden z powodów, dla których Mojżesz wychował się na dworze faraona? Komentator wszech czasów wpierw wyjaśnia be-raszejchem, a dopiero potem waasimem, choć wyrazy te występują w wersie w odwrotnej kolejności. Należy szanować przywódców i czuć wobec nich respekt (nawet jeśli się ich znało od małego). Dopiero wówczas waasimem – mogę wam ich postawić na czele. Jeżeli w waasimem zabraknie litery jud między sin i mem, przeczytamy wa-aszmam be-raszejchem [„ich wina spoczywa na was”]. Jeśli ludzie nie robią, co do nich należy – kontynuuje – winni są przywódcy, gdyż ich obowiązkiem jest podkomendnych napominać i sprowadzać na właściwą drogę. Jednak tylko otoczeni szacunkiem wodzowie mogą być obarczani odpowiedzialnością za postępowanie mas. Brak zaufania rządzonych uniemożliwia wywieranie wpływu na ich postępowanie. ©
