Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Tak było z pojedynkiem Parysa i Menelaosa, Achillesa i Hektora czy przepięknie opisanym starciem Hektora i Ajaksa. Ciekawe w walce między Filistyńczykiem i Izraelitą są jeszcze dwa fakty. Opowieść o Goliacie pojawia się dwa razy i w dwóch całkiem odmiennych kontekstach narracyjnych. Za pierwszym razem Dawid jest jeszcze młodzieńcem. Za drugim razem mowa jest o zmęczeniu wojowaniem Dawida – dzieje się to już po samobójczej śmierci króla i synów Saula – na którego zaczaił się olbrzym Jesbibenob. Uratował króla Abisaj, powiadając na koniec: „Nie pójdziesz więcej z nami na wojnę, abyś nie zgasił pochodni izraelskiej” (2 Sm 21, 17). W następnym wersie opowieści pojawia się olbrzym, którego zabił Elhanan, syn Jaira z Betlejem (zbieżność imion ojcowskich Dawida i Elhanana są daleko idące; niektórzy mówią, że Elhanan i Dawid to w gruncie rzeczy ta sama osoba). Sporo tych na wpół mitologicznych stworów utłukł Dawid i jego słudzy.
CZYTAJ TAKŻE CZĘŚĆ PIERWSZĄ >>>
W opisie Goliata jest jeszcze coś niezwykle uderzającego. Nie nosił zbroi filistyńskiej, składającej się z luźniejszego nakrycia głowy z piórkiem na czubku. Pancerz Goliata przypominał zbroję greckiego hoplity. Lud zwany Filistynami mógł pochodzić z ziem zwanych dzisiaj greckimi i należał do tak zwanej grupy ludzi morza, którzy zrobili spore zamieszanie na Bliskim Wschodzie i zostali po długich wojnach przez Egipcjan w X w. p.n.e. osadzeni nad brzegiem morza w Kanaanie. Sami hoplici pojawili się na tych ziemiach mniej więcej w VII w. jako najemnicy służący faraonowi, pragnącemu odbudować swoje panowanie. Wygląda na to, że wydarzenia z X w. opisano w scenerii trzysta lat późniejszej.
Możemy zastanawiać się nad tym, kto i kiedy spisał czy wymyślił historię pojedynku Dawida i Goliata, to w każdym razie ta scena zainspirowała dziesiątki malarzy, rysowników, rzeźbiarzy. Warto wydać całkiem pokaźny album, ilustrujący właśnie tę scenę biblijną. Niezwykły jest rysunek Rembrandta, przedstawiający Goliata jako istotę dwakroć większą od Dawida, wygląda tu ona nie jak wyjątkowej siły mąż, przypomina raczej mitologicznego stwora z rodziny króla Oga i potomków gigantów z Księgi Rodzaju.
Na obrazie Rembrandta Dawid, klęcząc u stóp brodatego, dominującego posturą króla Saula, składa w pokorze głowę olbrzyma. Wokół Saula stoją poważni mężowie odziani dokładnie tak jak tureccy czy polscy rycerze w XVII w. Największe wrażenie robią trzy przedstawienia tej sceny namalowane przez Caravaggia. Na jednym z obrazów (obecnie w Wiedniu) widzimy twarz pewnego siebie, triumfującego Dawida trzymającego w ręce głowę Goliata zastygłą w przerażeniu i bólu. W przedstawieniu malowanym tuż przed śmiercią (obecnie w Rzymie) Dawid patrzy na głowę wroga ze smutkiem i rezygnacją, a sama twarz Goliata jest ostatnim autoportretem Caravaggia. Malarz być może chciał, byśmy utożsamili się nie ze zwycięzcą, ale ofiarą, która nadal po śmierci woła o przebaczenie i wieczną pamięć. ©
