Przypomnijmy: w nagradzanym filmie Jasmili Žbanić serbska aktorka Jasna Đuričić zagrała bośniacką tłumaczkę, która pracuje dla ONZ i usiłuje ocalić swoich bliskich, w tym dwóch dorastających synów, przed masakrą w Srebrenicy. Najdłużej pamięta się nagą twarz Aidy – gotowej na wszystko lwicy. Owa macierzyńska determinacja powraca w serialu, którego Žbanić jest kreatorką i współscenarzystką, a Đuričić ponownie odtwarza główną postać. Jednakże „Czuję twój oddech” rozgrywa się już w zupełnie innej rzeczywistości, w ramach innej struktury opowiadania i siłą rzeczy nie ma w sobie tamtego natężenia emocji.
Po krótkiej przygodzie z amerykańską produkcją „The Last of Us” reżyserka powróciła do rodzinnego Sarajewa. Tu powstawała „Grbavica” czy „Jej droga” i tu właśnie rozgrywa się współczesna historia prokuratorki o imieniu Nevena, która za cokolwiek się bierze, w każdej kryminalnej sprawie znajduje skryte połączenie ze swoim życiem. Zaczyna się od samobójstwa czternastolatka dręczonego przez starszych kolegów, po czym szybko okazuje się, że równie dobrze mógł być wśród nich jej ukochany jedynak. Pojawia się więc konflikt uczuć, interesów i do tego medialno-polityczna nagonka. Lecz kiedy pani prokurator zostaje odsunięta od sprawy, kolejne rozpatrywane przez nią przypadki – zgwałconej i pobitej dziewczyny czy zabójstwa lokalnego gangstera – są niczym potrzaskane zwierciadła dla toksycznego rodzicielstwa w wykonaniu Neveny.
Najciekawiej wybrzmiewa ten pierwszy wątek, bo widać w nim jak na dłoni, że źródła przemocy tkwią najczęściej w domach, w nieobecności ojców i nadopiekuńczości matek, a zarazem w prześlepianiu u dzieci ich emocjonalnych deficytów i kupowaniu ich miłości. Tymczasem wokół wcale nie jest lepiej. Choć wojna skończyła się trzydzieści lat temu, nadal wyzwala traumatyczne powidoki: ktoś trwa w żałobie, ktoś inny cierpi na PTSD, panuje kult siły i zemsty. Mimo unijnych aspiracji dzisiejsza Bośnia i Hercegowina to kraj korupcji, koneksji i kryzysu publicznych instytucji. Nic dziwnego, że dzieciaki uciekają w wirtualne miraże. Zwłaszcza kiedy te ostatnie prócz atencji oferują im także możliwości łatwego zarobku. Dino, syn Neveny, wpada w takie sidła, aczkolwiek serial (na szczęście) nie demonizuje po boomersku kariery chłopaka w internecie czy hip-hopie, a nawet czyni z tego własne tworzywo.
W mieszkaniu Neveny, po tym jak wyprowadziła się od męża i stała się samodzielną matką, trwa niekończący się remont. Podobnie jest z życiem osobistym i zawodowym dojrzałej kobiety, w którym trudno pogodzić karierę (a właściwie nieuleczalny pracoholizm), odpowiedzialne macierzyństwo i nowy związek. Đuričić doskonale odtwarza tę gonitwę i wieczne zmęczenie swojej bohaterki, a także coraz bardziej rozchwiane zaufanie wobec syna i samej siebie. Choć należą do warstwy uprzywilejowanej, to właśnie na nich w chwili kryzysu skupi się społeczny gniew. W ten sposób Žbanić, pod pretekstem kryminalnej intrygi, raz jeszcze opowiada o kobiecie, która szuka w sobie siły, kiedy wali się wszystko.
Na tle innych tego typu produkcji serial o sarajewskiej prokuratorce w niewielkim stopniu zaleca się do widza. Jest surowy, nieomal siermiężny w inscenizacji i tym się wyróżnia. Trochę jednak traci na psychologicznej gęstości, porzucając wyjściowe pytanie, czy Dino również dręczył szkolnego kolegę. A w szerszej perspektywie: czy ktoś, kogo znamy najlepiej na świecie, może okazać się potworem? Zapewne miało ono dalej funkcjonować jako głęboko wyparte tabu i musimy poczekać aż do końca, zanim Dino, jego matka i my razem z nimi wreszcie staniemy w prawdzie. Dlatego szkoda, że długo odraczane oczyszczenie dokonuje się tak powierzchownie i pochopnie. Finał byłby z pewnością dużo lepszy, gdyby swoje „kochajmy się” pozostawił w sferze fantazji lub domysłów. Bo przecież tyle w serialu Žbanić trafnych i gorzkich obserwacji dotyczących tego, jak wyobrażamy sobie innych ludzi. Okazuje się, że narzucanie im tych wyobrażeń też może być jakąś formą domowej przemocy.
Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Masz konto? Zaloguj się
365 zł 95 zł taniej (od oferty "10/10" na rok)
