Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Podczas dyskusji o polsko-litewskich relacjach, która odbyła się w Kownie, Parys mówił: „Musimy wyjaśniać polskim żołnierzom, że muszą bronić krajów bałtyckich. I to jest skomplikowane, ponieważ mamy problemy z polską mniejszością na Litwie. Paradoksalnie, ale sytuacja z polską mniejszością na Białorusi jest lepsza niż na Litwie”. Nie tylko podważył więc naszą solidarność wobec państwa sojuszniczego, ale postawił je niżej od Białorusi, uznawanej powszechnie za dyktaturę.
Sytuacja litewskich Polaków od lat zatruwa stosunki Wilno–Warszawa. Faktycznie Litwa nie przestrzega europejskich norm wobec polskiej mniejszości. Problemem jest głównie kwestia pisowni nazwisk i dwujęzycznych tablic z nazwami ulic oraz niekorzystne dla mniejszości zmiany w systemie edukacji. Niemniej polskie organizacje i media nigdy nie spotykały się na Litwie z represjami, a Akcja Wyborcza Polaków na Litwie wchodziła nawet w skład koalicji rządzącej. Dlatego porównanie z Białorusią jest tak kuriozalne.
Relacje polsko-litewskie w czasach rządów PO były fatalne, Wilno z dużą ulgą przyjęło wygraną PiS w wyborach w 2015 r. Spodziewano się powrotu do „polityki jagiellońskiej”, sygnowanej niegdyś przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, co oznaczałoby większą otwartość na dialog i partnerskie stosunki. Spodziewano się też, że PiS ukróci prokremlowskie zapędy lidera AWPL Waldemara Tomaszewskiego.
Rzeczywistość okazała się inna. Jeden z czołowych litewskich publicystów przyrównał niedawno nasze relacje do stanu z roku 1938: „Stosunki dyplomatyczne są nawiązane, poczta i inna łączność pomiędzy sąsiednimi państwami działa – i tyle”. Między Warszawą a Wilnem w zasadzie nie istnieją relacje na najwyższym szczeblu. Zdaje się, że PiS wpłynął na poluźnienie związków AWPL z litewskim Sojuszem Rosjan, ale z drugiej strony ograniczono aktywność polskich mediów krytycznych wobec AWPL: władzom Radia znad Wilii czy portalu zw.lt wyraźnie dano do zrozumienia, że dalsze dofinansowanie ich działalności jest możliwe tylko, jeśli zaprzestaną „rozbijania jedności” Polaków na Litwie.
Litewscy politycy popełnili wiele grzechów wobec polskiej mniejszości, traktując ją często jako temat zastępczy, mobilizujący własny narodowy elektorat. Ale od lat widać, że przyjmowanie przez Warszawę pozycji pohukującego starszego brata w żaden sposób nie służy ani litewskim Polakom, ani budowie trwałego sojuszu w regionie – co przecież miało być jednym z zasadniczych celów obecnego rządu i prezydenta. ©
