Rodowód tego zbiorowego świadectwa jest „Tygodnikowy”: jesienią 1945 r. najpierw właśnie na łamach „Tygodnika Powszechnego”, a potem także innych pism ks. Konstanty Michalski ogłosił ankietę skierowaną „do byłych więźniów politycznych z czasów okupacji niemieckiej”. Michalski – wybitny historyk filozofii, profesor i były rektor UJ – zadał w niej pięć pytań:
„1. Co najwięcej w obozie i w więzieniu trzymało? 2. Co mnie tam najwięcej bolało i dręczyło? 3. Czy tam odczułem dla kogoś głębszy szacunek i dlaczego? 4. Czy poza zajęciami przymusowymi i wbrew zakazom robiłem coś, lub działałem z własnej inicjatywy albo w porozumieniu z towarzyszami? 5. Czy w tym czasie pogłębiłem lub zmieniłem pogląd na jakieś ważne zagadnienie życia?”.
Pytania – choć mogą wydać się sformułowane nieporadnie – w istocie dotyczą kwestii, jakimi ciągle się zajmujemy, badając doświadczenia ludzi, dla...