A jednak tak się stało i jest to spadanie bardzo dyletanckie. Przykładowo autor ma problem z wyłącznie biblijną interpretacją XIV-wiecznego wizerunku Żydów w spiczastych czapkach, bo - hello! - ci nie mają historycznych ubrań, ale stereotypowe ikonograficznie średniowieczne czapki. Można panu Zasadzie podziękować, bo zajrzał gdzie się dało i spytał naciskając na staropolskie ślady po bliźnie, czy to nie boli. - Ano nie boli, co tu jeszcze ma boleć? - takie były reakcje. -Ale czy na pewno nie boli? - dopytywał dociskując pan Zasada. No, nie, dalej nie boli. - Ale może gdyby wyeksponować i dokładnie objaśnić, to by bolało, choć pod sercem? - pan Zasada nie traci nadziei. Zobaczymy, gdzie jeszcze go nadzieja zaprowadzi. Może o tym w następnym odcinku.

Ciekawy temat. Aż szkoda byłoby go oddać historykowi sztuki, który wywiódłby nas na manowce średniowiecznej ikonografii, zarzucił faktami i w ogóle wdał się w dygresje niepotrzebnie zaciemniające przesłanie. Mógłby zgodzić się z ks. Bogaczem co do sceny z cielcem, a jeszcze dodać, że w spiczastą czapkę strojono w średniowieczu nie tylko "złych Żydów", ale Mojżesza, Aarona, Izaaka, Jakuba, proroków, Trzech Mędrców, Czterech Jeźdźców Apokalipsy i przynajmniej jeden raz samego Jezusa (Michael Bachman, Jesus in dem Judenhut, https://www.jstor.org/stable/23585851). Widocznie widziano w niej element historycznego żydowskiego stroju i tego samego zdania byli Żydzi, skoro pojawia się ona w ich własnej ikonografii (odmiennie niż "żółta łata", na przykład). Istotnie, po raz pierwszy jako obowiązkowy strój narzucił ją Żydom Synod w Wiedniu w 1267 (nie IV Sobór Laterański), ale dotyczyło to głównie krajów niemieckich. W Italii żółtą czapkę nakazał dopiero Paweł IV w 1555 roku i cztery lata później, po jego śmierci, jego własną statuę ustrojono w coś takiego dla wyszydzenia, ścięto i wrzucono do Tybru. Mógłby też przytoczyć zaskakującą hipotezę Isaaca Shachara ("The Judensau: A Medieval Anti-Jewish Motif and Its History"), że "żydowska świnia" jest satyrycznym odwróceniem motywu "Mesjasza na osiołku" z żydowskich rękopisów, który z kolei wywodzi się z mateuszowej ewangelii, tyle że w wersji aszkenazyjskiej ma on doprowadzić Żydów z powrotem na Syjon, a chrześcijan po drodze potopić w morzu. Israel Yacob Yuval podziela ten pogląd w wydanej oryginalnie po hebrajsku książce "Two Nations In Your Womb", w której przedstawia wzajemną percepcję chrześcijan i Żydów w sposób bardziej złożony, niż zwykło to się czynić. Mając na myśli pewne zabytki żydowskiego piśmiennictwa, zauważa "Co zaskakujące, w pracach historyków, gdzie otwarcie dyskutuje się wszelkie aspekty antyżydowskiej nienawiści, pomija się te teksty niemal zupełnym milczeniem". I dalej cytuje innego badacza, nieco widać skonfundowanego: "Wyrażając zdumienie ich gwałtownością i okrucieństwem, nie można zapominać, w jakich czasach i warunkach były pisane". No właśnie, czyż to nie karygodny relatywizm? Prawdę mówiąc, trochę rozumiem to unikanie tematu w Gnieźnie. Widocznie doświadczenie i pedagogika wstydu robi swoje. A trzeba do tego podejść jak Niemcy z ich niepodważalnie rodzimą tradycją Judensau.

Jeszcze a propos sceny ze słynnych drzwi. Z artykułu można by wywnioskować, że to jeszcze jeden z antyżydowskich stereotypów w rodzaju osławionej macy z krwią. Tymczasem handel niewolnikami w średniowieczu naprawdę kwitł i Żydzi odgrywali w nim niemałą rolę (patrz hasło "Radanici" w Wikipedii), zwłaszcza że pozyskiwali żywy towar i wozili go w obu kierunkach: chrześcijańskich niewolników na rynki muzułmańskie, muzułmańskich do chrześcijańskiej Europy. W czasach św. Wojciecha jednak towarem byli głównie Słowianie, czego pamięć przetrwała w słowie oznaczającym niewolnika w średniowiecznej łacinie i większości europejskich języków. Handel byłby oczywiście niemożliwy bez ochoczego udziału chrześcijańskich książąt i św. Wojciech bardzo ostro się temu przeciwstawiał. Ten epizod jego działalności z pewnością zasługuje na jedną z 18 kwater. Rolę Wojciecha potwierdza m.in. JewishEncyclopedia.com w haśle "Slave-trade", nieco przesadnie nawet uznając konflikt na tym tle za główną przyczynę utraty praskiego biskupstwa.

antysemityzm w kościele, tym sprzed i po schizmie wschodniej/zachodniej, był i jest rzeczą naturalną jak oddychanie - dziś polski kler zmuszony jest zewnętrznymi okolicznościami do ukrywania takich przekonań, chwała bogu świat póki co nie życzy sobie zorganizowanego i masowego szczucia i judzenia, ale wystarczy nieco poufałości [i wcale nie trzeba jechać na Podlasie czy w podkarpackie] by dowiedzieć się od wielebnych o Żydach rzeczy, o których się nawet autorom Protokołów Mędrców Syjonu nie śniło - i co ciekawe, zjawisko wydaje się nie zanikać u młodszego pokolenia księży, widać taki klucz naboru i takie programy formacyjne ⛪ na koniec lokalny przysmak cieszyński: powszechnie znana i szanowana elżbietanka JW, co roku wystawiająca w miejscowym [ładnym] teatrze [bez aktorów] amatorskie jasełka itepe, poproszona o pomoc w tłumaczeniu na lokalną gwarę sztuki polskiego pisarza od lat mieszkającego w Izraelu początkowo słucha uważnie, gdy pada nazwisko i miejsce zamieszkania pisarza siostra reaguje wybuchowo: ŻYD??! - odwraca się momentalnie na pięcie i odchodzi - siostro, ale Jezus też był Żydem!, woła za nią rozmówca, siostra macha na to ręką i znika za zakrętem korytarza

Znam takich księży w polskim Kościele, którzy nadal twierdzą, że Żydzi wykorzystują krew chrześcijańskich niewiniątek do produkcji macy. Przed dwudziestoma laty w krakowskiej Papieskiej Akademii Teologicznej wysłuchałam antysemickiego wykładu jednego z księży profesorów, z kolei moja znajoma, obracająca się w "kręgach zakonnych", z oburzeniem przyjęła antysemickie deklaracje ojców duchownych zgromadzenia. A pogromy na Podlasiu, do których doszło w czasie wojny? Wspierał je swym autorytetem lokalny Kościół, szczególnie zajadle atakowali Żydów, zachęcając do mordu,miejscowi proboszczowie. Kapłani w polskim Kościele rekrutują się zwykle z biednych, konserwatywnych rodzin wiejskich bądź małomiasteczkowych.To wyciska na nich niezatarte piętno: kształtuje ich tożsamość suma uprzedzeń, ksenofobii, stereotypów myślowych.Nie są zdolni do samodzielnego myślenia. A głupota, podlana sosem pychy i zawiści, jest niebezpieczna jak brzytwa w rękach szaleńca...

@Alexiss w wtorek, 25.02.2020, 09:34. No tak, ale artykuł jest o problemie (?) w katedrze w Gnieźnie, a nie na Podlasiu. To co zrobić z tą płaskorzeźbą? Skuć czy wyeksponować?

przemyśleć