Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Albowiem przykazanie, które ja przekazuję tobie dziś, nie jest przed tobą zakryte, ani daleko odległe. Nie jest w niebie, żebyś rzekł: »Któż nam wstąpi do nieba, a wziąwszy je, przyniesie do nas, i opowie je nam, abyśmy je pełnili?«. Ani też jest za morzem, żebyś rzekł: »Któż nam popłynie za morze, a wziąwszy je, przyniesie i opowie je nam, abyśmy pełnili?«. Ale bardzo blisko ciebie jest to słowo, w uściech twoich i w sercu twojem, abyś je czynił” (Pwt 30, 12-15).
Mędrcy i ojcowie różnie rozumieli słowo przykazania. Jedni powiadali, że chodzi o wszystkie prawa Tory, które wcześniej w kolejnych mowach Mojżesz przedstawiał ludowi. Bardzo to przekonująca interpretacja. Są też tacy, którzy wiążą słowo przykazania z wspomnianym wcześniej w Księdze nakazem powrotu, czyli skruchy. Wynikałoby z tego, że skrucha, ta codzienna i ta wymagana w czasie wielkich świąt (od Nowego Roku do Jom Kipur), jest czymś, czego mamy dokonywać tutaj, nie czekając na dodatkowe objawienia i objaśnienia. Jest blisko nas, w naszym zasięgu. W wersie ósmym tego samego rozdziału padają słowa: „A nawróciwszy się, posłuszny będziesz głosowi Pańskiemu”. Zrozumiemy lepiej sens akurat takiego czytania, gdy jeszcze raz zdamy sobie sprawę z niezwykle ważnego fragmentu nauczania judaizmu. Powiada się, że skrucha – nawrócenie, powrót – została stworzona przez Boga, nim powstał świat. Wiadomo było Panu, że człowiek, istota grzeszna, będzie szukać sposobu oczyszczenia, że dla niego i wspólnoty potrzebne są moralne narzędzia samonaprawy.
Skrucha, czyli powrót (do duchowej czystości?), stoi być może w sprzeczności z logiką sprawiedliwości. Jest darem nie z tego świata i dlatego w religii Żydów jest tak ważna. Pierwszy pośród śmiertelnych odkrył ją Kain. Od niego skruchy nauczył się Adam, jego ojciec.
W Talmudzie można znaleźć wiele rozważań na temat związku między czasami mesjańskimi oraz skruchą. Wedla Rambama-Majmonidesa oczywisty jest związek między skruchą a nadejściem Mesjasza. Tylko lud, który dostrzegł swoje błędy i winy, jest w stanie się pojednać ze sobą jako wspólnotą. Pojednać ze swoją duszą i boskimi naukami.
Wzorcem człowieka i poety skruchy pozostaje król Dawid. Z pewnością nie był to człowiek jak z oleodruku. Dawid przeżywał dwie sprzeczne emocje. Z jednej strony czuł się swoim postępowaniem od Boga odcięty. Czuł się kimś złym i bezradnym wobec swoich namiętności. Tkwił w świadomości własnych wad, odizolowany od ludzi i swego boskiego przewodnika. Z drugiej strony Dawid nosił w sobie przemożne łaknienie Boga. Tęsknił i przyzywał Boga. Te emocje odnajdujemy w Psalmach. One są wzorcem. Ich słowami wołamy po dziś dzień, prosząc o wybaczenie i najtrafniej odczytując w nich swoje duchowe przeżycia.
W synagodze ukrytej w murach tuż przy Ścianie Płaczu leżą na stolikach, na szafkach, na półkach modlitewniki i psałterze. O każdej godzinie dnia i nocy jest tam pełno modlących się Żydów. Kiwają się, coś mruczą do siebie, by w pewnym momencie ktoś przerwał ten poszum rozmodlonych ust krzykiem psalmu. Jeden z modlących się woła wierszami Dawida. Wyrywa się do przodu, jakby już właśnie w tym momencie musiał publicznie wykrzyczeć swoje emocje, okazać skruchę. Potem milknie zmęczony czy uspokojony i modli się z innymi chasydami. ©
