Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Organizowana już ponad dwadzieścia lat Międzynarodowa Wystawa Budownictwa i Wyposażenia Kościołów, Sztuki Sakralnej i Dewocjonaliów w Kielcach – Sacroexpo – kojarzy się głównie z wyśmiewanymi pokazami kościelnej mody i sakralnym kiczem. Tegoroczna edycja, dwudziesta czwarta, która odbyła się w dniach 19-21 czerwca, udowadnia, że największe w tej części Europy wydarzenie targowe branży kościelnej ma ambicję stać się miejscem, w którym kreowane są nowe trendy. Wiele firm, które w ogóle nie kojarzą się z Kościołem, kieruje swoje oferty w stronę zarządzających parafiami. Rozwiązania, jakie proponują, mogą przyczynić się do modernizacji życia parafialnego i tym samym przysłużyć się wiernym, którzy będą z nich korzystać.
Innowacją jest też podejście do sztuki sakralnej – nowością tegorocznego wydarzenia jest Strefa Sztuki. We wnętrzach kieleckich sal wystawowych zwiedzający mogli zobaczyć ponad dwieście prac artystów, dla których wątki sakralne stały się elementem dominującym w twórczości.
Organizatorzy targów wskazują, że nowoczesna sztuka sakralna daleka jest od klasycznie rozumianych portretów świętych czy przedstawiania wątków biblijnych. Może funkcjonować w oderwaniu od historycznych wzorców, barokowych ornamentów czy ludowej naiwności. Ponadto ma zdolność stawiania pytań i pobudza do refleksji nad kondycją moralną współczesnego człowieka postawionego przed obliczem wyzwań oraz zagrożeń, jakie niesie cywilizacja i dziejąca się na naszych oczach historia. Wyróżniają się tu obrazy Borysa Fiodorowicza. Artysta wizerunki z ikonografii chrześcijańskiej uzupełnia motywami znanymi ze współczesnego świata. Do klasycznych tematów dokłada wątki współczesne – jak uchodźstwo, wojna, wykluczenie społeczne. Takimi są choćby ikony „Św. Jerzy”, w których współczesnymi smokami stają się czołgi i odrzutowe myśliwce.
W ramach Sacroexpo 2023 zaprezentowano też bogaty zbiór współczesnych ikon tworzonych przez artystów związanych z lwowską galerią Icon Art oraz ikony, których autorami są malarze z Ukrainy i Polski skupieni wokół inicjatywy Nowa Ikona. Wiele z tych prac powstało w trakcie międzynarodowych warsztatów ikonopisów, organizowanych w Nowicy w Beskidzie Niskim.
Wystawie towarzyszyła aukcja, podczas której licytowano m.in. prace Jerzego Nowosielskiego oraz dwie litografie Salvadora Dalego – „Maria Magdalena” oraz „Powrót syna marnotrawnego” (sprzedały się za 3 i 4 tys. zł). Zarówno wystawa nowoczesnego malarstwa sakralnego, jak i aukcja prac możliwa była dzięki współpracy Sacroexpo z warszawską Galerią Sztuki i Domem Aukcyjnym Art In House.
Na stoiskach targowych swoją ofertę zaprezentowało ponad 160 firm m.in. z Austrii, Chorwacji, Grecji, Hiszpanii, Polski, Portugalii, Słowenii, Ukrainy i Włoch.
Obok tradycyjnych stoisk z dewocjonaliami czy naczyniami i strojami liturgicznymi sporo było stoisk poświęconych nowoczesnym rozwiązaniom usprawniającym funkcjonowanie parafii. Okazuje się, że inżynierowie i wizjonerzy z IT mają wiele do zaoferowania również w branży sakro-biznesu. To już nie tylko strony internetowe parafii czy wymuszone przez covidową rzeczywistością „tacomaty” – urządzenia do bezdotykowego napełniania kościelnej tacy. Zobaczyć można było choćby interaktywne tablice cmentarne, kwestonety, intencjonety, za pośrednictwem których można zamawiać intencje mszy świętych poprzez zeskanowanie kodu QR. Okazuje się, że również rozwiązania finansowe przeszczepione rodem ze strefy e-commerce mogą wspaniale funkcjonować w rzeczywistości kościelnej. Firmy informatyczne oferują całe systemy do sprawnego i mobilnego zarządzania parafią w niemal każdym jej aspekcie.
Generalnie targi Sacroexpo niewiele różnią się od innych, podobnych imprez branżowych. Na stoiskach wystawców, obok świętych figur, monstrancji, ornatów, pełno jest reklamowych gadżetów, pamiątek, breloczków czy magnesów na lodówkę. Zainteresowaniem cieszyły się stoiska, na których można skosztować wina mszalnego czy nawet zabrać trunek ze sobą do domu. Butelka „Dwunastu apostołów” to wydatek czterdziestu ośmiu złotych. Nie bez powodu pewnie na targach znalazło się również stoisko oferujące domowe alkomaty. Trudno oprzeć się wrażeniu, że niemal na każdym kroku mieszają się tu sfery sacrum, profanum i czystego biznesu.
Z pewnością wprowadzenie na targowe stoiska nowoczesnej sztuki sakralnej, która tak mocno koresponduje z rzeczywistością, jest krokiem odważnym, pokazującym, że artyści mogą zaoferować współczesnemu Kościołowi twórczość bogatą w wątki i odwołującą się do sacrum w sposób przybliżający go zwykłemu człowiekowi. Tylko czy Kościół zechce ich dostrzec, wysłuchać i zamienić zachowawcze, często ocierające się o kicz figuratywne przedstawienie wizji Boga na wymagające namysłu i poznawczych kompetencji artystyczne wizje?
