W mózgach ptaków nie występuje kora nowa – najbardziej zewnętrzna struktura, złożona z sześciu warstw neuronów, spotykana tylko u ssaków. U ludzi to właśnie ona odpowiada za wyższe funkcje poznawcze, np. planowanie i rozwiązywanie problemów. W świetle tych dwóch spostrzeżeń doniesienia o zaawansowanych zdolnościach umysłowych ptaków były kłopotliwe – bo wielojądrowej, bardziej prymitywnej strukturze ptasich mózgów przypisywano ograniczenia w sferze poznawczej. Opublikowane w „Science” artykuły dwóch zespołów badawczych przekonują, że mózgi ptaków i ssaków mimo wszystko są bardzo podobne.

Martin Stacho i współpracownicy przeanalizowali struktury połączeń pomiędzy neuronami w mózgach ptaków. Skupili się na włóknach w tzw. Wulst (jądrze najbardziej przypominającym korę nową, odpowiedzialnym m.in. za analizę bodźców wizualnych) oraz w regionach sąsiednich, współtworzących płaszcz mózgu. Okazało się, że u dwóch odległych ewolucyjnie gatunków – gołębi i płomykówek – analizowane włókna mają strukturę przypominającą korę wzrokową u ssaków.

Jak interpretują badanie sami autorzy, klucz do zaawansowanego poznania nie leży w samej strukturze anatomicznej mózgu, lecz w organizacji połączeń pomiędzy tymi strukturami. Zaś zdaniem Andreasa Niedera i współpracowników aktywność w części płaszcza mózgowego zapewnia ptakom świadomość percepcyjną. Badacze przeprowadzili eksperyment, w którym wrony miały reagować ruchem lub jego brakiem na widok prezentowanych im bodźców. Reakcjom ptaków odpowiadał wzorzec aktywności neuronów w korze płaszcza. Neurony te aktywowały się, gdy ptaki dostrzegły sygnał (i odpowiednio na niego reagowały), a pozostawały nieaktywne, gdy bodziec nie został zauważony (czemu także towarzyszyła poprawna reakcja). ©