Polki wybrały. Jak i dlaczego głosowały kobiety

Krzysztof Story: Wiosną czytałem, że 47 proc. młodych Polek nie chce iść na wybory. Stało się inaczej: frekwencja wśród kobiet była wyższa niż wśród mężczyzn i pobiła rekordy – 73,7 proc. Co się zmieniło?

Róża Rzeplińska: W exit poll pytano o tematy istotne przy podejmowaniu decyzji. Na drugim miejscu, ex aequo z bezpieczeństwem państwa, były prawa kobiet i aborcja. Mobilizację zawdzięczamy także pracy organizacji społecznych. Mieliśmy serię kilkunastu kampanii profrekwencyjnych skierowanych do kobiet. To nie był jeden spot, o którym po tygodniu wszyscy zapomnieli. Po raz pierwszy w historii te działania były tak ciągłe.

To były bardzo różne przekazy.

Były takie, jak film organizacji Wschód: mroczne, bez lukru, ostre. A były też takie, jak spoty „Sukces pisany szminką”, trafiające w zupełnie inną estetykę. Decydujące było to, że trwały przez całą kampanię. Opisywały rzeczywistość w bardzo różny sposób, ale wszystkie mówiły: „możesz coś zmienić”. Miliony kobiet 15 października pomyślało: „to jest ten moment”.

Gdyby głosowały tylko kobiety, Konfederacja nie weszłaby do Sejmu. Straciłby PiS, a najwięcej zyskałyby Lewica i KO.

PiS chciał wyciszać temat aborcji, sprowadzać go do histerii kobiet z wielkich miast. Ta opowieść się jednak rozsypała, bo przypadki śmierci kobiet w szpitalach nie wydarzyły się w Warszawie i Wrocławiu, tylko w Pszczynie i Nowym Targu. Odczuwalna opresja zmobilizowała dziewczyny do głosowania na opozycję. Przekazy KO i Lewicy mocno się różniły i uzupełniały. Lewica skoncentrowała się na aborcji, wprost definiowała prawa kobiet. Koalicja skupiła się mocniej na codziennych, bytowych kwestiach. Kobiecą twarzą jej kampanii nie była „inteligentka z Żoliborza”, tylko Kinga Gajewska – mama trójki dzieci, była wicemistrzyni Polski w motocrossie, można powiedzieć: zwyczajna, polska dziewczyna.

PiS też mówił do kobiet. Choćby przez 800 plus, wyprawki szkolne itd. Dlaczego to się nie przełożyło na głosy?

Czy kobiety dostały od PiS-u to, czego chciały? Nie. Dostały do ręki pieniądze i degradujące się usługi publiczne. Kiepską szkołę i fatalną służbę zdrowia dla swoich dzieci. PiS, ustami Elżbiety Witek, chciał je przekonać, że mogą wszystko, nawet „pilotować duże samoloty”, ale warunkiem jest bezpieczeństwo, zagrożone przez migrantów, które obronić zdoła tylko PiS. Jednocześnie partia nie zdołała rozbroić lęków, które sama stworzyła. Próbowała jedynie przesunąć strach z porodówek na rzekomo dokonywane przez migrantów gwałty. To się nie powiodło.

Na listach do Sejmu było 43,8 proc. kobiet. Prawie co czwarta „jedynka” na listach przypadła paniom. To rekordy.

W poprzedniej kadencji Sejmu było 29 proc. posłanek. Ile będzie w następnej, jeszcze nie wiemy. Z pierwszych i drugich miejsc na listach pięciu partii, które weszły do Sejmu, startowało 125 kobiet.

Róża Rzeplińska jest szefową serwisu MamPrawoWiedziec.pl

Głosy z podziałem na płeć wg badania exit poll:

Kobiety:

• Prawo i Sprawiedliwość 36,5%
• Koalicja Obywatelska 33%
• Trzecia Droga 13%
• Lewica 10,1%
• Konfederacja 3,4%
• Bezpartyjni Samorządowcy 2,4%
• Polska Jest Jedna 1,4%
• Inny komitet 0,2%

Mężczyźni:

• Prawo i Sprawiedliwość 37,1%
• Koalicja Obywatelska 30,2%
• Trzecia Droga 12,9%
• Konfederacja 9,3%
• Lewica 6,9%
• Bezpartyjni Samorządowcy 2,3%
• Polska Jest Jedna 1,1%
• Inny komitet 0,2%