Zdaje się, że lody ruszyły” – pisał 7 listopada 1989 roku do swojego niemieckiego przyjaciela i tłumacza Reinera Kunzego. To był ostatni list i zarazem ostatni dzień życia jego autora. Jan Skácel (1922-1989), wspaniały poeta czeski, nie doczekał aksamitnej rewolucji. W latach 60. redaktor pisma „Host do domu”, ważnego dla epoki liberalizacji, po stłumieniu praskiej wiosny został objęty zakazem druku.

Właśnie wtedy, jak pisze Michał Tabaczyński, sięgnął po formę maksymalnie lakoniczną. Zwrócił się ku czterowierszom, „które całe są z brzmienia i rytmu, pozszywane rymami zapewniającymi istotny mnemotechniczny potencjał”. Zyskał „wolność absolutną, która przekraczała nie tylko cenzuralne obostrzenia, ale i wszelkie reguły poetyki”. Dla Milana Kundery czterowiersze Skácela były świadectwem czarodziejskiej mocy czeszczyzny, czymś, co najmocniej wiąże go z rodzimym językiem. Dla...