Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Pozostanie dla Polaków symbolem oporu wobec komunizmu i niesprawiedliwości. Zapamiętamy ją jako osobę do końca niezależną i wierną swym poglądom.
Anna Walentynowicz: rocznik 1929, wieloletnia pracownica Stoczni Gdańskiej (1950-1991). Spawacz i legendarna suwnicowa. Ze względu na swą postawę represjonowana: dwukrotnie zwalniana z pracy za działalność opozycyjną (w 1980 i 1982 r.), wcześniej (w 1968 r.) przeniesiona na inny wydział po nieudanej próbie usunięcia jej z pracy za to, że wyjaśniała defraudację pieniędzy z funduszu zapomogowego. Uczestniczka Grudnia 1970, od drugiej połowy lat 70. zaangażowała się w działalność opozycji. Od maja 1978 r. działaczka Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, członkini redakcji "Robotnika Wybrzeża" (od 2. numeru). W jej mieszkaniu organizowano spotkania działaczy opozycji (np. Kuronia i Moczulskiego). Współorganizowała rocznice Grudnia 1970, była kolporterem nielegalnej prasy. Wielokrotnie represjonowana: zatrzymywana na 48 godzin, szykanowana w zakładzie.
W końcu 7 sierpnia 1980 r., na pięć miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego, została zwolniona ze Stoczni. Tydzień później jej przywrócenie do pracy stało się pierwszym postulatem robotników zaczynających strajk. Na ich żądanie została przywieziona do zakładu; był to warunek negocjacji z dyrekcją. 16 sierpnia była jedną z osób, dzięki którym strajk (mimo podpisania porozumienia z dyrekcją) został podtrzymany. Wraz z innymi po ogłoszeniu zakończenia protestu nawoływała (wobec rozprzestrzenienia się strajków na Wybrzeżu) wychodzących ze stoczni do jego kontynuowania. Dzięki m.in. jej postawie część stoczniowców została i wkrótce władze musiały zgodzić się na powstanie niezależnych od nich związków zawodowych. Nic dziwnego, że została wybrana do utworzonego tego samego dnia Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego.
Od września 1980 r. była członkiem Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego w Gdańsku, a także członkiem Prezydium Komitetu Założycielskiego "Solidarności" w Stoczni. Od wczesnej jesieni 1980 r. była w konflikcie z Lechem Wałęsą. Należała do grona osób krytykujących jego postawę jako przewodniczącego związku. W wyniku tego konfliktu była marginalizowana w Solidarności, m.in. w lipcu 1981 r. pozbawiono ją mandatu delegata na I Krajowy Zjazd Delegatów.
Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizatorka strajku w Stoczni, została internowana 18 grudnia 1981 r., w Fordonie, a następnie (do 24 lipca 1982 r.) w Gołdapi. W kolejnych latach organizatorka głodówek i uczestniczka spotkań w kościołach, autorka petycji i protestów. Znów represjonowana; m.in. w grudniu 1982 r. zwolniona z pracy w Stoczni, a za organizację strajku po wprowadzeniu stanu wojennego skazana na rok i 3 miesiące więzienia.
Przeciwniczka Okrągłego Stołu; 1989-97 współpracowniczka pisma "Poza układem". W 2006 r. została odznaczona przez prezydenta Kaczyńskiego orderem Orła Białego, a trzy lata później przez rzecznika praw obywatelskich Janusza Kochanowskiego nagrodą im. Włodkowica za "odwagę w występowaniu w obronie podstawowych wartości i prawd, nawet wbrew zdaniu i poglądom większości".
W Gołdapi esbecy powiedzieli jej, że w przeciwieństwie do Wałęsy nigdy nie znajdzie się w encyklopedii. Mylili się. Mimo intensywnych działań przeciw niej (z udziałem ponad 100 esbeków i ich agentów), przejdzie do historii jako jedna z ikon Sierpnia 1980.
