Obraz tygodnia (30 IV - 6 V)

Rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja wspólnie uczcili parlamentarzyści Polski i Litwy. Przemawiający w Warszawie Lech Kaczyński porównał walkę zwolenników tamtej konstytucji z oligarchią magnacką do zmagań obecnej władzy o reformę państwa. "Nikt, nawet z autentycznej elity, nie może nie podporządkowywać się prawu" - mówił prezydent, czyniąc aluzję do sprzeciwu części polityków, naukowców i dziennikarzy wobec ustawy lustracyjnej. Zbigniew Herbert i zamordowany przez UB komendant IV komendy WiN Łukasz Ciepliński otrzymali pośmiertnie Ordery Orła Białego - najwyższe wśród ponad 80. odznaczeń przyznanych 3 maja. W sprawie odznaczenia Herberta decyzja zapadła po raz drugi: tuż po jego śmierci, w 1998 r., wdowa po poecie odmówiła przyjęcia orderu z rąk prezydenta Kwaśniewskiego. W 2006 r. w całym świecie odnotowano ponad 14 tys. ataków terrorystycznych, w których zginęło ok. 20 tys. osób (o 40 proc. więcej niż rok wcześniej) - wynika z raportu amerykańskiego Departamentu Stanu. 45 proc. wszystkich zamachów miało miejsce w Iraku. W dniu zamknięcia tego numeru "TP" odbyła się druga tura wyborów prezydenckich we Francji, w której starli się kandydaci umiarkowanej prawicy (Nicolas Sarkozy) i lewicy (Ségol?ne Ro- yal). Ponad milion mieszkańców Stambułu wzięło udział w demonstracjach w obronie świeckości państwa, w związku z wyborem przez parlament nowego prezydenta Turcji (miał nim zostać szef MSZ Abdullah Gul z rządzącej Partii Sprawiedliwości i Rozwoju, podejrzewany o chęć zniesienia rozdziału religii i państwa; wybory zbojkotowała opozycja, a ich wyniki anulował Trybunał Konstytucyjny, bo na sali nie było dwóch trzecich posłów). Premier Ukrainy Wiktor Janukowycz po spotkaniu z prezydentem Wiktorem Juszczenką zgodził się na przedterminowe wybory parlamentarne w tym kraju, ale odbędą się one później, niż planowano. Juszczenko rozwiązał parlament dekretem z 2 kwietnia. Utrzymuje się napięcie między Estonią i Rosją po tym, jak w Tallinie zdemontowano pomnik tzw. Brązowego Żołnierza - dla Estończyków symbol sowieckiej okupacji, dla Rosjan - wyzwolenia spod okupacji niemieckiej. W zamieszkach z udziałem bojówek estońskich i rosyjskich w Tallinie zginęła jedna osoba, a sto kilkadziesiąt zostało rannych. Mer Moskwy Jurij Łużkow wezwał do bojkotu "wszystkiego, co związane jest z Estonią" i dał do zrozumienia, że następna może być Polska, ambasada Estonii w Moskwie jest pikietowana, a w pewnym momencie demonstranci wdarli się na jej teren, co spowodowało wyjazd ambasadora do Tallina. "Nadszedł czas, aby z ulic polskich miast usunięto pomniki sowieckie przywołujące epokę paragrafu śmierci i czasy grozy" - głosi oświadczenie polskiego Komitetu Katyńskiego, komentujące wydarzenia w Estonii. Minister kultury Kazimierz Ujazdowski zapowiedział zmiany w ustawie o miejscach pamięci narodowej, mające umożliwić zniknięcie z polskich miast i ulic symboli dyktatury komunistycznej. PiS złożyło w Sejmie projekt ustawy dezubekizacyjnej (odbierającej byłym esbekom przywileje emerytalne). Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł, że prezydent Warszawy Lech Kaczyński nielegalnie zakazał Parady Równości w 2005 r., naruszając wolność zgromadzeń i nadużywając wolności słowa: sędziowie uznali, że mówiąc o propagowaniu przez manifestantów homoseksualizmu prezydent wyraził "silne, osobiste poglądy", a w takich przypadkach wolność słowa osób sprawujących władzę jest ograniczona szczególną odpowiedzialnością. Sto osób, w tym Aleksander Kwaśniewski, Marek Borowski, Włodzimierz Cimoszewicz, Wojciech Olejniczak, Andrzej Olechowski, Władysław Frasyniuk i Wisława Szymborska, podpisało deklarację ideową Ruchu na rzecz Demokracji. Piszą, że łączy ich duma z osiągnięć III RP, szacunek dla demokracji i państwa prawa, pozytywny stosunek do integracji europejskiej, przekonanie, że przeszłość nie powinna już dzielić Polaków (choć zbrodnie powinny zostać osądzone) i że podstawowe dla nich wartości są w dzisiejszej Polsce zagrożone. Nie wiadomo, kto zastąpi Ludwika Dorna na stanowisku wicepremiera: na kandydaturę Przemysława Gosiewskiego nie godzi się ponoć LPR, z kolei konserwatywne skrzydło PiS zgłasza Kazimierza Ujazdowskiego. W wieku 91 lat zmarł abp Kazimierz Majdański, emerytowany ordynariusz szczecińsko-kamieński, b. więzień hitlerowskich obozów Sachsenhausen i Dachau, w 2006 r. odznaczony Orderem Orła Białego. Bp Piotr Libera, sekretarz generalny Episkopatu Polski i dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji katowickiej, został nowym biskupem płockim. Jerzy Owsiak zaprosił abp. Józefa Życińskiego do udziału w tegorocznym Przystanku Woodstock, organizowanym w Kostrzynie nad Odrą wielkim festiwalu rockowym. Wystawę "Twarze bezpieki" w Toruniu pilnuje firma ochroniarska, której właścicielem jest jeden z b. funkcjonariuszy SB, należący w latach 80. do specjalnej grupy porywającej, torturującej i grożącej śmiercią miejscowym działaczom opozycji. Okazało się, że na wystawie umieszczono m.in. jego zdjęcie.