Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Organizmy żywe zamieszkujące Ziemię muszą się dostosowywać do zmian wywołanych obrotami naszej planety. Rośliny, zwierzęta czy ludzie mają obecny w komórkach „zegar biologiczny”, który reguluje zmiany w cyklu dobowym. Ma on wpływ na takie kluczowe procesy jak uwalnianie hormonów, sen, zachowanie, metabolizm, ciśnienie krwi czy temperatura ciała. Skutki rozregulowania naszego „zegara biologicznego” odczuwamy na przykład w postaci jet-lagu, czyli podróży samolotowych do innych stref czasowych, a niektórzy nawet w trakcie sezonowych zmian czasu.
Nagrodzeni w tym roku naukowcy, w latach 80-tych XX wieku, zbadali gen, który kontroluje normalny rytm dobowy. Produkt tego genu akumuluje się w komórkach w ciągu nocy, a następnie jest degradowany w dzień. Dalsze prace na muszkach owocowych doprowadziły do identyfikacji kolejnych genów, które wspólnie tworzą mechanizm zegara biologicznego. Co ważne, mechanizm odkryty u muszek jest uniwersalny dla wszystkich organizmów wielokomórkowych, w tym ludzi.
Obecnie wiemy, że geny wchodzące w skład „zegara biologicznego” regulują funkcjonowanie wiele innych genów w komórkach. Dzięki pionierskim badaniom tegorocznych laureatów rozwinęła się chronobiologia, dziedzina biologii badająca jaki wpływ mają cykliczne zmiany w środowisku na nasze zdrowie i samopoczucie.
