Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Od niepamiętnych czasów koafiura stanowi istotny element autoprezentacji i świetnie nadaje się do zademonstrowania swojej odrębności. Długość włosów może być też wyróżnikiem religijnym – spójrzmy na czaszki mnichów buddyjskich albo na obfite turbany sikhów, już nie wspominając o wygolonych głowach pod niektórymi zakonnymi welonami. Wśród Żydów brzytwa nie tyka skrajów męskich twarzy (zob. Kpł 19, 27 i 21, 5), co stwarza potencjał na malowniczo utrefione pejsy. Peruka z włosów pod względem termicznym przypomina czapkę i stąd mający głównie wymiar praktyczny zwyczaj golenia głów u połowic pejsatych panów.
Współcześnie to nieomal niespotykane, ale w starożytnym Izraelu stały element krajobrazu stanowili wyróżniający się długimi włosami nazirejczycy. Ludzie ci składali śluby zobowiązujące ich do czasowego – minimum trzydziestodniowego – okresu wstrzemięźliwości, w którym nie będą się strzyc, unikną kontaktu ze zwłokami oraz nie spożyją produktów z winogron. Wprawdzie abstynencję można praktykować prywatnie, ale długie włosy są dla postronnych widomym znakiem wyjątkowego statusu nazirejczyka.
Księga Liczb 6, 1-21 określa reguły nazireatu i sposób postępowania, gdy ten dobiegnie końca. Dowiadujemy się między innymi, że takie śluby mogą stać się udziałem kobiet. W świetle biblijnych regulacji dotyczących solennych zobowiązań płci pięknej (zob. Lb 30) cieszy przypadek królowej Heleny z Adiabene, długoletniej nazirejki. Wedle przekazu zdecydowała się na taki krok w podzięce Najwyższemu za bezpieczny powrót jej syna Izatesa z wojny. Talmudyczny traktat Nazir roztrząsa kwestię tego szczególnego statusu poza granicami Izraela właśnie na przykładzie królowej Heleny: pod koniec ślubowanych siedmiu lat przyjechała ona do Ziemi Świętej i tam Szkoła Hilela zawyrokowała, że królowa powinna siedmioletni okres powtórzyć, albowiem nie masz nazireatu poza Izraelem. Wydawałoby się, że nazirejczyk godzien jest pochwały. Amos nieomal zrównuje go z prorokiem: „I wzbudzałem z synów waszych proroków, a z młodzieńców waszych nazyreów” (Am 2, 11; Cylkow). Wyjątkowość statusu podkreśla liczba ofiar, które ma złożyć człowiek kończący ten szczególny okres poświęcenia (zob. Lb 6, 14-15) – jeśli sam nie może sobie na to pozwolić, tradycyjnie wspierają go finansowo przyjaciele. Wśród ofiar jest też zagrzeszna – czymże nazirejczyk zawinił? Czyżby tym, że wraca do „normalnego” życia i że splamią go pokusy tego świata? Otóż nie. Odmówił sobie dozwolonych przyjemności, co jest z gruntu sprzeczne z duchem judaizmu. „Zgrzeszył przez zmarłego” (wers 11) to dosłownie „zgrzeszył przeciw jego duszy”. Czyjej? Swojej własnej, dobrowolnie się umartwiając. Czyż to nie piękna moralna dwuznaczność? ©
