Nagroda Literacka Gdynia

Wszystkie inne instytucje, prawno-polityczno-obyczajowe, są narażone na gwałtowne zmiany, ale tym, co społeczeństwom liberalnej demokracji gwarantuje długie trwanie, jest ta dziwna instytucja zwana literaturą. Dziwna, bo z pozoru w ogóle instytucją nie jest: wydaje się zbiorowiskiem pojedynczych głosów, z których każdy pragnie wyrazić swoją indywidualność i przekuć ją na swój własny, niepodrabialny idiom. Ale tylko z pozoru: w istocie te jednostki, piszące na swój własny sposób, dają społeczeństwu oddech wolności, do której polityka nawet nie potrafi się zbliżyć. Żadna rewolucja, żaden zbiorowy poryw nie są w stanie dostarczyć tego doskonałego stopnia swobody, którym rozkoszuje się udana twórczość literacka.

Jak co roku, jury Nagrody Literackiej Gdynia zadbało o to, by laur uzyskały głosy literacko najbardziej suwerenne: wolne i wolność ubezpieczające. W kategorii „Esej” zwyciężył Krzysztof Siwczyk z pięknie wydanym tomem „Koło miejsca”: opowieścią o dzieciństwie i poetyckim dojrzewaniu. W tej historii Bildung rolę kształtującą odgrywa właśnie tytułowe miejsce, zgodnie z powiedzeniem Hölderlina, że „najważniejszy jest promień, który nowonarodzonego wita”. Ta ścisła zależność między przestrzenią a podmiotem, jaki się w tej interakcji wytwarza, opowiedziana jest wspaniałym, bogatym językiem, w którym Siwczyk-poeta harmonijnie współbrzmi z Siwczykiem-eseistą.

W kategorii „Poezja” nagrodziliśmy Michała Sobola za tom „Schrony”. Poezja metafizyczna to dziś rzadki okaz, niemal wymarły poetycki dodo. Wydawałoby się, że już nie uda się tego gatunku ożywić, że na zawsze pozostanie w szklanej gablocie z barokowego gabinetu osobliwości, aż tu nagle zdarza się niemożliwe: poezja późnonowoczesna, która upodobała sobie ciemne korytarze prywatności, otwiera się na przestwór i całe uniwersum czyni sobie domem.

W kategorii „Proza” z kolei zwyciężyła debiutantka, Salcia Hałas, która uwiodła nas bezpretensjonalnością i poczuciem humoru, pokazując, że życie na miarę literatury można wieść także na zwykłym polskim blokowisku – a może zwłaszcza tam. Krytycy już wieszczą, że narodziła nam się nowa Masłowska, ale to porównanie, choć bardzo pochlebne, jest jednocześnie chybione: Hałas mówi od początku własnym głosem!

Najmniejszym zaskoczeniem jest wygrana Ryszarda Engelkinga w kategorii „Przekład” za nowe tłumaczenie kolejnej książki Gustaveʼa Flauberta, czyli „Szkoły uczuć”. Nowelizacja przekładu to skomplikowany problem, który Engelkingowi udało się znakomicie rozwiązać: dzięki jego wysiłkom dzieło Flauberta, przedstawione teraz w nowszej polszczyźnie, czyta się jak książkę współczesną – a taka właśnie powinna być każda niestarzejąca się klasyka. ©

Nagroda Literacka GDYNIA została powołana do życia w 2006 r. przez prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących polskich twórców. Jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Nagroda – Gdyńska Kostka Literacka i 50 tys. złotych – przyznawana jest w czterech kategoriach: Esej, Poezja, Proza, Przekład na język polski. NLG jest inicjatywą władz miasta, skierowaną zarówno do polskich pisarzy, jak i szerokiego grona odbiorców współczesnej literatury.

Nagroda Literacka GDYNIA została powołana do życia w 2006 r. przez prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących polskich twórców. Jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Nagroda – Gdyńska Kostka Literacka i 50 tys. złotych – przyznawana jest w czterech kategoriach: Esej, Poezja, Proza, Przekład na język polski. NLG jest inicjatywą władz miasta, skierowaną zarówno do polskich pisarzy, jak i szerokiego grona odbiorców współczesnej literatury.
Kapituła Nagrody: Agata Bielik-Robson (przewodnicząca), Marek Bieńczyk, Jacek Gutorow, Jerzy Jarniewicz, Zbigniew Kruszyński, Małgorzata Łukasiewicz, Aleksander Nawarecki. Więcej informacji: www.nagrodaliterackagdynia.pl