MB

Pierwsza śmierć – niemiecki żołnierz zastrzelony przez powstańców. Na Ordynackiej.

Pierwszy strach – przed Czerwoną Armią.

Pierwsze piękno – ruiny miasta. Piękno destrukcji.

Kobiety, nagość. Starożytne rzeźby w Muzeum Narodowym.

Dziadek, który nie umie być wiejskim sekretarzem partii. Chłopem też nie umie być. Umie umrzeć – w kuchni, w ich mieszkaniu, w ruinach Nowego Światu.

Pierwszy list – do prezydenta Bieruta, żeby wypuścił z więzienia ojca-akowca.

Żyd, ale porządny człowiek, powie ojciec o naczelniku więzienia. To wszystko, co o więzieniu im opowie.

Najlepszy uczeń w technikum budowlanym. Architektura.

W światło trzeba wyjść, w przestrzeń, mówi profesor.

Propyleje – doskonałość schodów, mówi profesor.

Gaudi, fascynacja Bogiem, ludźmi, przyrodą i myślą, Przyrodą i Myślą (zaczyna nadużywać dużych liter).

Koszule non iron i opera w Sydney. Nowoczesność.

Dworzec, Tychy, pierwszy konkurs. Makietę robi kolega z roku, mieszka na korytarzu, za kotarą, bez okna, za stówę na miesiąc. Pierwsza nagroda.

Pierwsza żona.

Pierwszy syn. Będzie teologiem.

Pierwszy pies, skundlony wyżeł.

Cypel Czerniakowski – współżycie z krajobrazem Wisły. Józef Sigalin (ten od trasy W-Z, fenomenalnej) chce budować. Przyjazny facet. Miał zwyczaj trzymać pistolet na biurku i był skuteczny. To kiedyś. Niestety, nie może już trzymać pistoletu i Cypla nie ma. Mimo krajobrazu Wisły.

Ursynów – WK 70 i system „Szczecin”, prefabrykaty. Fajny zespół, Włodek jest synem, nienawidzi ojca z ancien régime’u, ale jest synem. Piotr też jest synem, czasami to pomaga. Nawet bardzo.

Pałac Mostowskich, pierwsze przesłuchanie. Pracują ze wszystkich sił, żeby Polacy mieli życiową przestrzeń, zeznaje zgodnie z prawdą. Przesłuchujący wyraźnie rozbawieni.

Tu się będzie dobrze mieszkać, mówi na Ursynowie Edward Gierek. Ach, jaki zachwyt powszechny, jakie uznanie dla panów architektów.

Pierwszy rozwód.

Pierwszy talon na samochód. Mały fiat.

Druga żona.

Proboszcz ursynowski, Tadeusz Wojdat, pyta, czy zaprojektuje mu kościół.

Przychodzi ksiądz bez telefonu, bo Ursynów jeszcze się buduje i telefonów nie ma. Do pustego mieszkania przychodzi, bo i mebli nie ma, tylko materac i stół kreślarski.

Nie pyta, czy wierzy w Boga.

Nie pyta, czy należy do partii.

Pyta, czy zaprojektuje mu kościół.

Nad makietą kościoła z reporterką HK.

Tam są drzwi. Surowe, jak w kościołach romańskich.

Tutaj nawa. Elementy bazylik wczesnochrześcijańskich przemieszane nieco z Młodą Polską.

Dzwonnica. Barok.

Nie, nie za dużo. To są cytaty.

Nie cytaty właściwie, tylko nastroje i ciągłość kulturowa.

Aha, ciągłość.

Niegustowne? (odgaduje myśli reporterki HK).

Czasami chce się być z czymś niegustownym. Z niewymyślonym. Ze swojskim. Bardziej ze swojskim niż z bezbłędnym znakiem nowoczesności.

Ksiądz wie od razu, co i jak, chociaż nigdy niczego nie budował. Może we krwi ma się to budowanie? Nie z WK 70, tylko prawdziwe, kiedy kładzie się cegły, a rusztowanie zbija się z desek. I kiedy zna się człowieka, dla którego się buduje.

Pierwszy raz zna człowieka, dla którego buduje.

Pierwszy raz nie ma nakazów, zakazów ani norm.

Pierwsza wolność.

Nie, nie za dużo jej.

A może i za dużo – dla człowieka zniewolonego nakazami. Jak taki człowiek jest już wolny, to chce powiedzieć wszystko naraz i mówi za dużo i za głośno.

To niebezpieczne.

Trzeba się ograniczyć. Formą, która stwarza rygory.

Można nauczyć się rygorów, wystarczy trochę treningu. I pewności, że nikt nam tej wolności za chwilę nie odbierze.

Sąd Najwyższy.

Rytmy kolumn, z patynowej miedzi, grecki klasycyzm, sublimacja ateńskiej demokracji.

Pierwsza córka.

Pierwszy zawał.

Kapitalizm. Dworek dla prywatnego klienta. Klient handluje na rynku dodatkami krawieckimi.

Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego. (Książka jest równie ważna jak czytelnik). Ogród na dachu. Zieleń rodzima czy zagraniczna, ozdobna. Ogród wyrasta sam z siebie, ze swojskich samosiejek. Uniwersytet każe wyciąć.

Wita papieża na otwarciu Biblioteki.

Otwarcie Gmachu Sprawiedliwości.

Trzecia żona.

W prezencie ślubnym przelot balonem.

Pierwsza żona umiera (syn pierwszej żony, ten teolog, handluje winem, córka drugiej żony kończy japońską informatykę).

Balon nie odlatuje.

Powstają doktoraty o twórczości MB, w Warszawie i Petersburgu.

Szpital, ksiądz z sakramentem.

Czwarty stent.

Wie, jak ma być. Ile gmin, ilu ludzi i jak budować, żeby ludzie przetrwali.

Pisze książkę.

Posyła ją premierowi, prezydentowi, trzem ministrom i jednemu kardynałowi. Razem dziewięćdziesięciu czterem osobom. Dostaje jeden mail i pięć telefonów. Żaden nie jest od premiera, ministrów ani od kardynała.

Jeden z telefonów jest o tym, że życie MB nadaje się na film.

W książce używa słów: Tajemnica, Poznanie, Ziemia, ­Dobro, Prawda, Wiedza, Życie, Ja, Ty, Kosmos i Jednia.

(Jednia – nie jedność, ponieważ kocha tradycję).

Nadal nadużywa dużych liter.©

Bohaterem tekstu jest Marek Budzyński.

Tytuł książki: „Przekształcanie przestrzeni dla trwania życia”.

Moja rozmowa z MB pt. „Trochę wolności, trochę czasu” ukazała się w „Tygodniku Powszechnym” w 1982 roku.