Wybitny uczony XIII wieku Roger Bacon, angielski franciszkanin, zarzucał wszystkim zakonom rycerskim, a szczególnie templariuszom i krzyżakom, że prowadząc wojny z poganami, nie pomagają, lecz przeszkadzają w ich nawróceniu. Podbitych pogan chcą zamienić w niewolników, a oszukując papieży co do swych intencji, uzyskują protekcyjne bulle. Niegodziwości krzyżaków potwierdzają dominikanie, franciszkanie "i inni godni zaufania mężowie z całych Niemiec i Polski". Dlaczego tak wczesne ostrzeżenia nie wywołały ze strony władz kościelnych postępowania dyscyplinarnego, które byłoby w stanie powstrzymać jakże szkodliwy dla chrześcijaństwa rozwój wypadków?

Garstka zakonników z czarnymi krzyżami na białych płaszczach pierwsze poważniejsze sukcesy militarne nad dolną Wisłą odnosiła dzięki wojskowej pomocy piastowskich książąt, w tym Konrada Mazowieckiego. Osadzając na...