Kronika religijna

• Do katastrofy tsunami w południowo-wschodniej Azji nawiązał Jan Paweł II podczas noworocznego spotkania z członkami korpusu dyplomatycznego przy Stolicy Apostolskiej. Tradycyjnie Papież poświęcił przemówienie najważniejszym problemom międzynarodowym z punktu widzenia Kościoła. Wspomniał o tragediach, które “rzuciły cień na rok 2004", m.in. o atakach terrorystycznych w Iraku, zamachu w Madrycie, masakrze w Biesłanie, sytuacji w Darfurze oraz rejonie Wielkich Jezior w Afryce. Zdaniem Papieża “na płaszczyźnie moralnej i społecznej zło ma oblicze egoizmu i nienawiści", dlatego zło można zwyciężyć jedynie dobrem. W nowym roku świat stoi także przed wieloma wyzwaniami. Jan Paweł II zaliczył do nich przede wszystkim zagrożenie życia - szczególnie przez aborcję, sztuczne zapłodnienie, wykorzystywanie komórek macierzystych z embrionów i klonowanie: “Stanowisko Kościoła jest jasne: ludzki embrion jest takim samym podmiotem, jak człowiek mający się narodzić czy już narodzony. Dlatego niedopuszczalne jest wszystko to, co narusza jego integralność i godność". Zagrożona też jest rodzina, zwłaszcza przez ustawodawstwo w niektórych krajach, “naruszające - czasem nawet wprost - jej naturalną strukturę", która może być oparta wyłącznie na związku mężczyzny i kobiety. Z innych wyzwań Jan Paweł II wymienił problem głodu, pokoju i wolności. “Wiecie, jak drogi jest mi ten temat właśnie ze względu na historię narodu, z którego pochodzę. Wolność to przede wszystkim prawo jednostki. Święta jest też niewątpliwie wolność państw, które muszą być wolne. Wolność to wielkie dobro, ponieważ tylko z nią człowiek może zrealizować się w sposób odpowiadający jego naturze. Wolność to światło: pozwala wybrać w sposób odpowiedzialny swe cele i drogę do nich" - powiedział Papież. Zapewnił, że “wraz z wolnością religii rozwija się i kwitnie wszelka inna wolność". Swoboda wyznania nie jest zagrożeniem dla państwa: “Kościół katolicki potrafi doskonale odróżnić to, co cesarskie, od tego, co boskie".
• Papież udzielił specjalnych odpustów związanych z Rokiem Eucharystii. Dekret “Miraculorum Maximum" (datowany na 25 grudnia 2004) ogłosiła Penitencjaria Apostolska. “Udziela się odpustu zupełnego pod zwykłymi warunkami (spowiedź sakramentalna, komunia eucharystyczna i modlitwa w intencjach Ojca Świętego z duszą całkowicie pozbawioną przywiązania do jakiegokolwiek grzechu) za każdym razem, gdy wierni uczestniczą z powagą i pobożnie w świętym obrzędzie lub nabożeństwie ku czci Najświętszego Sakramentu, wystawionego uroczyście lub przechowywanego w tabernakulum" - czytamy w dokumencie. Duchowni, zakonnicy oraz świeccy odmawiający modlitwę brewiarzową mogą otrzymać odpust “za każdym razem, gdy u schyłku dnia, przed Panem obecnym w Najświętszym Sakramencie, wspólnie lub indywidualnie, odmówią Nieszpory i Kompletę". Odpust przysługuje także chorym, jeśli “zachowując trzy warunki zwyczajne, duchowo nawiedzą Najświętszy Sakrament pragnieniem serca oraz odmówią Modlitwę Pańską i Wierzę, dodając jedno wezwanie do Jezusa Sakramentalnego". Gdy tego nie mogą uczynić, wystarczy, że zjednoczą się “pragnieniem wewnętrznym z tymi, którzy praktykują w formie zwyczajnej działanie przepisane dla uzyskania odpustu i ofiarują Bogu Miłosiernemu chorobę i problemy swego życia".
• Przed niedzielną modlitwą “Anioł Pański" Jan Paweł II pozdrowił wszystkich imigrantów i uchodźców. Przypomniał, że w tym dniu Kościół obchodzi poświęcony im Światowy Dzień.
• W wieku 76 lat zmarł sekretarz generalny Synodu Biskupów, belgijski kardynał Jan Pieter Schotte. Przez dwadzieścia lat był jednym z najbliższych współpracowników Jana Pawła II. Po jego śmierci Kolegium Kardynalskie liczy 185 członków, w tym 120 ma prawo wyboru Papieża.
• Na początku przyszłego roku zostanie udostępniona historykom pełna dokumentacja pontyfikatu Piusa XI - zapewnił prefekt Tajnego Archiwum Watykańskiego, o. Sergio Pagano. Przypomniał, że w tamtym okresie doszli do władzy Hitler i Stalin, toczyły się wojny domowe w Meksyku i Hiszpanii, podpisano Traktaty Laterańskie, Kościół podjął wysiłek misyjny w Chinach i próbował przetrwać w Rosji Sowieckiej. W 2006 r. rozpoczną się prace nad dokumentacją pontyfikatu Piusa XII.

Kościół w świecie...

• Od 1 marca w Chinach będzie obowiązywać nowe ustawodawstwo wyznaniowe. Zdaniem agencji Asia News, prawo nie wróży większej wolności religijnej, chociaż pojawiły się w nim pozytywne elementy. Do nich zalicza się wprowadzenie jednakowych zasad dla wszystkich części kraju oraz fakt, że w ustawie nie wymieniono z nazwy żadnej religii. Dotychczas bowiem Pekin oficjalnie uznawał tylko pięć podporządkowanych władzom komunistycznym stowarzyszeń wyznaniowych: buddyjskie, taoistyczne, muzułmańskie, protestanckie i katolickie, a inne - w tym tzw. Kościół podziemny - prześladował. To może oznaczać - uważa Asia News - że szansę na rejestrację uzyskają Cerkiew prawosławna oraz gmina żydowska, a być może nawet sekta Falun Gong. W myśl nowego ustawodawstwa wzmożona zostanie państwowa kontrola stowarzyszeń religijnych. Te postanowienia, zdaniem źródeł agencji, nie zapowiadają zasadniczej poprawy położenia chińskich katolików.
• Biskupi amerykańskiego Kościoła episkopalnego (anglikańskiego) wyrazili żal z powodu konsekracji na biskupa jawnego homoseksualisty w listopadzie 2003 r. Tym samym zastosowali się do warunku sformułowanego przez powołaną przez abp. Rowana Williamsa, honorowego zwierzchnika światowego anglikanizmu, specjalną komisję, która opracowała plan przeciwdziałania rozpadowi Wspólnoty Anglikańskiej. Amerykańscy biskupi nie zastosowali się jednak do innego istotnego warunku, aby ogłosić moratorium na dalsze podobne konsekracje i oficjalne kościelne błogosławienie związków osób tej samej płci. Na podjęcie tych decyzji - jak oświadczyli - potrzebują więcej czasu.
• Słowaccy księża zaprotestowali przeciw oczernianiu Kościoła katolickiego w tamtejszych mediach. “Z przykrością stwierdzamy coraz częstsze krytyczne publikacje w niektórych środkach przekazu, przypisujące błędy poszczególnych księży całemu Kościołowi" - oświadczyło 542 duchownych w liście otwartym. “Swoje życie - podkreślili - poświęciliśmy Bogu dla dobra innych. Nie chcemy ukrywać złych przypadków, ale staramy się o wzajemne zrozumienie i pomoc w konkretnych sytuacjach". Reakcję kapłanów spowodował artykuł “Spowiedź księdza", opublikowany w tygodniku “Markiza", wydawanym przez prywatną telewizję pod tą samą nazwą. Pojawiły się tam m.in. oskarżenia, że “na celibat decydują się przede wszystkim ci mężczyźni, którzy mają problemy z seksem", zaś “Kościół rzymskokatolicki na Słowacji nie jest w stanie konstruktywnie dyskutować o trudnych problemach".

... i w Polsce

• Caritas Polska po raz trzeci rozpoczyna kampanię “Kromka chleba". Akcja, prócz zbiórki dla najuboższych, ma uwrażliwić Polaków na problemy dotkniętych biedą. W Polsce ponad 22 proc. dorosłych jest zagrożonych nędzą (bezrobotni, rodziny wielodzietne i niepełne, mieszkańcy wsi, emeryci i renciści). Pieniądze uzyskane w poprzednich edycjach “Kromki chleba" pozwoliły wesprzeć dożywianie dzieci (dziennie ponad 54 tys. posiłków), edukowanie bezrobotnych, działalność świetlic terapeutycznych i noclegowni dla bezdomnych, zakup leków, a także pomoc dla dzieci i kobiet dotkniętych przemocą w rodzinie.
• Ośrodek formacji diakonów stałych zacznie działać w październiku w diecezji toruńskiej - postanowił bp Andrzej Suski. Choć decyzję o wprowadzeniu diakonatu stałego Episkopat podjął na początku 2004 r., dotychczas nie powstał ośrodek przygotowujący do posługi. Placówka w Przysieku przeznaczona ma być przede wszystkim dla kandydatów z diecezji toruńskiej, jednak będą mogli kształcić się tam także świeccy z innych regionów Polski. Formacja potrwa cztery lata; zjazdy kandydatów będą odbywać się co miesiąc.
• Poznański “Przewodnik Katolicki" obchodzi 110. rocznicę powstania. Pierwszy numer pisma, zaangażowanego od początku także w działalność patriotyczną, ukazał się 17 stycznia 1895 r.; redakcja została zamknięta w 1939 r. Dopiero odwilż październikowa umożliwiła - od grudnia 1957 r. - ponowne ukazywanie się pisma.