Rocznice obchodzimy coraz chętniej i pamięć przeszłości jest coraz częściej składową bieżącego czasu. Jedną z jej form stało się odgrywanie przeszłych bitew. Zawsze mnie zastanawiało, jak może przyciągać powtórka zdarzenia tak krwawego, jak bitwa - nawet jeżeli chodzi o przywołanie satysfakcji z odniesionego onegdaj zwycięstwa. Rzecz jasna - żaden trup się już nie ściele, żadna krew nie płynie. Ale ile w ogóle pozostaje jeszcze prawdy w tym teatrze? Choć gdy przypomnieć obrazy batalistów, to także są to sceny raczej piękne niż makabryczne (Matejko!). Podobnie jest z pamięcią o ostatnim Powstaniu: tym, co chcemy zachować, jest patos i wzniosłość, wzruszenie i uniesienie, a nie wierny zapis pamiętnikarzy czy nawet wiersze okupacyjnego poety, co "przemierzył po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg". Dlatego autor rocznicowego folderu "Rzeczpospolitej" wspomina, że gdy...