Abram, syn Teracha

Historia wieży Babel nagle się urywa i opowieść powraca do dziejów potomków Noego. „Po zrodzeniu Teracha żył Nachor sto dziewiętnaście lat i zrodził synów i córki. A oto dzieje rodu Teracha. Terach zrodził Abrama, Nachora i Harana, a Haran zrodził Lota”. Przodkowie Abrama mieszkali w Ur chaldejskim. Tam Abram pojął Saraj za żonę. „A Saraj była niepłodna”. Terach z rodziną wyruszył z Ur do Kanaanu, zatrzymał się w Haran, gdzie umarł. Jego syn Abram na niespodziewane wezwanie Boga ruszył dalej, do ziemi, której imienia nie znał.

Jaki jest związek między historią Babel a wezwaniem Boga? Powiada się, że wraz z rozproszeniem ludów kończy się prehistoria. Ale sens tych zdarzeń wydaje się poważniejszy. Z budową wieży Babel zamyka się w sumie nieudany etap nauczania jednocześnie całej ludzkości. Bóg nie znajdował w tym zbiorowisku dobrych słuchaczy. Pokolenie potopu skończyło się zepsuciem etycznym. Pokolenie wieży Babel chciało o Bogu zapomnieć. Pan wybrał inną drogę wychowania i doskonalenia ludzi: wskazał na jedną rodzinę, która zamieniła się z czasem w liczny naród, by zachowując swoją odrębność, żyjąc w posłuszeństwie Bogu, dbając o Jego nakazy, stali się Jego świadkami i by przez Abrama – jak czytamy w Torze – były „błogosławione wszystkie plemiona ziemi” (Bereszit 12, 3).

Pojawia się idea narodu wybranego. A jego założycielem i ojcem był właśnie Abram, zwany później Abrahamem. Nie wiemy, dlaczego Bóg wybrał właśnie jego. Nie mamy pojęcia o 75 latach jego życia, gdy mieszkał w Ur i w Haran. Nie znamy jego duchowej drogi. Liczne midrasze są tu oczywiście pomocą, ale Tory nie zastąpią. Powiada się, że ojciec Abrama miał sklepik z figurami bożków. Pewnego razu zostawił interes pod opieką syna, a gdy wrócił, zobaczył, że wszystkie figurki są potłuczone. Zapytał, jak to się stało. Abram wyjaśniał długo, jak to bożki się pokłóciły o jedzenie i żaden nie chciał ustąpić. Jakże to, zapytał ojciec, przecież te figurki są wystrugane z drewna lub zrobione z kamienia. Same nic nie mogą zrobić. Wtedy Abram rzekł: no właśnie, składacie ofiary tym bogom, karmicie i obsypujecie kwiatami czekając, że ześlą wam łaski, a przecież są tylko ludzkim tworem i nic same uczynić nie potrafią. Abram – jak wynika z tej opowieści – był pierwszym, który odkrył monoteizm i odrzucił politeistyczne bajania. Odkrył nie dzięki objawieniu. Zrozumiał, jak prawdziwy filozof, że za wszystkimi zjawiskami tego świata stoi On podtrzymujący ład natury i tylko Bóg jedyny zdolny jest prowadzić ludzi drogą sprawiedliwych. Midrasz uzasadnia wybór Abrama. Kim był, w istocie nie wiemy. Wiemy jeszcze, że gdy przybył do Kanaanu, do Betel, po raz pierwszy objawił mu się Bóg. I w tym miejscu Abram zbudował ołtarz. ©