Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Wojna Paragwaju z Boliwią rozegrała się w latach 1932-35, co poświadczają rozmaite źródła historyczne (np. książka J. M. García Alvarado, J. Gutiérrez Puebla "Paraguay", Madrid 1998), także dostępne w języku polskim. W 1928 r. w Paragwaju urzędowanie rozpoczął prezydent José P. Guggiari, zaś w 1931 r., w związku z ciągłymi atakami małych oddziałów wojsk boliwijskich na posterunki pograniczne Paragwaju, doszło do zerwania stosunków dyplomatycznych z Boliwią. Wojna wybuchła jednak rok później. W 1928 r. miała miejsce tylko tzw. fałszywa mobilizacja, która nie doprowadziła do wymarszu wojsk paragwajskich na front, o czym zaświadcza uczestnik tej wojny, pisarz paragwajski Augusto Roa Bastos, pełniący tam wówczas służbę sanitariusza (odsyłam do antologii tekstów Roa Bastosa "Antología narrativa y poética. Documentación y estudios", Barcelona 1991).
Tak samo nieprawdziwe są dane o liczbie poległych w czasie tej wojny. Paragwaj liczył wówczas nieco ponad milion mieszkańców. Według encyklopedii "Wikipedia", w wojnie o Chaco po stronie boliwijskiej walczyło 250 tys. żołnierzy, zaś Paragwaj miał ich 150 tys. Za autorami książki "Paraguay" powtórzę, że w 1935 r., kiedy podpisano kapitulację, Paragwaj policzył 36 tys. poległych obywateli (otrzymał zaś 124 mln dolarów odszkodowania za straty materialne). Z kolei dr James S. Corum podaje, że podczas wojny zginęło 60 tys. Boliwijczyków i 30 tys. Paragwajczyków (tekst wstępny do "El poderío aéreo en la Guerra del Chaco" w "Air & Space Power Journal", Espańol Cuarto Trimestre 2002). Istnieje zresztą tom poetycki Josefiny Plá o znaczącym tytule "Treinta mil ausentes", czyli "Trzydzieści tysięcy nieobecnych", upamiętniający paragwajskie ofiary tej wojny.
MAKSYMILIAN DROZDOWICZ (Wrocław)
