Widzieliście

Bóg powiedział Mojżeszowi na górze: „Wy widzieliście, co uczyniłem Egipcjanom, jak nosiłem was na skrzydłach orlich i przywiodłem was do siebie” (19, 4). Te słowa stanowią jeden z filarów judaizmu.

17.05.2015

Czyta się kilka minut

Oznaczają, że cały dom Jakuba był świadkiem dzieł Boga. Dowiedzieli się o Nim nie za pośrednictwem słów. Nie potrzebowali pośredników, świadków, odważnych podróżników czy samotnych mistyków. Wszyscy zobaczyli. Swoimi zmysłami poczuli Jego istnienie. Wiedza ich o Bogu nie pochodzi z jakichś mniej lub bardziej dopowiedzianych czy ugruntowanych przekonań. Wywodzi się z osobistego doświadczenia.

Wyjście z Egiptu i objawienia na górze Synaj, których świadkami były setki tysięcy osób (i niezliczona liczba dusz żydowskich, jak nauczają mistycy), wyklucza złudzenia, omamy. Oni to widzieli, oni słyszeli. Judaizm w tym sensie nie opiera się na filozoficznych spekulacjach, nie potrzebuje wręcz wiary. Ma za sobą świadectwo, które od tysięcy lat przekazywane jest z pokolenia na pokolenie, z ojca na córki i synów. To dlatego powiada się, że Żydzi są świadkami Boga, i bez nich, bez ich obecności wszystkie religie biblijne nie miałyby ugruntowania. Śmierć Żydów oznaczałaby śmierć chrześcijaństwa i islamu.

Dzieła Boga ukazały się w Egipcie, w określonym miejscu i czasie. My byśmy powiedzieli: w naszej dziejowości. Pan odsłonił swoją obecność jako Bóg historii, który zmienia losy narodów, karze je albo podnosi. Przed wyjściem z Egiptu znany był jako sprawiedliwy Stwórca niebios i ziemi. Związany był z imieniem Elohim. Od momentu, gdy ukazał się Mojżeszowi w krzaku gorejącym, zostaje poznany jako władca ludzkiego czasu i całej ludzkości. Całej, ponieważ zwracając się do Izraela, oczekuje i żąda od niego, by był „królestwem kapłańskim”, a więc – jak nauczał prorok Malachiasz – by słowem i postępkami dzielił się z innymi narodami wiedzą o Bogu i odgrywał rolę boskiego anioła, czyli boskiego wysłannika. Taka jest misja potomków Jakuba wskazana przez Boga, by pośród 70 narodów stale uczył prawdy i etyki.

Pewien midrasz przywołuje taką wypowiedź Boga. Ponieważ Święty Jedyny ukazał się nad Morzem Czerwonym jako dzielny wojownik prowadzący bitwę, na Synaju jako pedagog uczący Tory, w dniach Salomona jako młodzieniec, w czasach Daniela jako starzec nauczający litości i miłosierdzia, Święty Jedyny rzekł: Ponieważ widzicie mnie w wielu przebraniach, nie wyobrażajcie sobie, że jest wielu bogów – to wszak ja byłem z wami nad morzem Sitowia, na górze Synaj. Jestem jako Stwórca i, dodajmy, jako Pan historii. Jestem, kim jestem, zawsze waszym Panem.

Bóg zapowiada Mojżeszowi, że przyjdzie w gęstym obłoku, aby lud słyszał, jak będzie z Mojżeszem rozmawiał. Pewien mądry komentator twierdził, że te słowa nie oznaczają bynajmniej, iż Bóg ma ciało otoczone przez mgły i ciemności. Uczył, że tak naprawdę ów ciemny obłok spowija nie tyle Boga, ile każdego z nas, i wskazuje na to, że pełne poznanie Go jest poza ludzkim zasięgiem. Ta zasłona jest w nas, w naszej fizyczności, złym języku, naszym przywiązaniu do rzeczy i tego świata.

Zbliża się największe wydarzenie: ofiarowanie Tory, które już za kilka dni święcić będą Żydzi w święto Szawuot całonocnym studiowaniem Pism. ©

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
(1951-2023) Socjolog, historyk idei, publicysta, były poseł. Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Autor wielu książek, m… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 21/2015