Książki do wstrzyknięcia
Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Książka gęsta od faktów, erudycyjna, wciągająca. I straszna: opowiada bowiem pośrednio o kruchości świata, w którym żyjemy, pokazując, jak niebezpieczne przemiany dokonują się w kraju, którego ustrój miał być wzorcem nowoczesnej demokracji.
„Wygraliśmy te wybory w cuglach” – za tytuł pierwszego rozdziału posłużyła wypowiedź Donalda Trumpa ze stycznia 2021 r. Urzędujący prezydent, który nie chce uznać, że nie został ponownie wybrany, i stara się to zmienić wszelkimi środkami – włącznie z szantażowaniem wysokich urzędników i próbą nacisku na własnego zastępcę – to dopiero początek. Potem jest „Wycieczka na Kapitol”, czyli szturm podjudzonych przez Trumpa bojówek na miejsce dla Ameryki symboliczne. Zapamiętaliśmy szamana QAnonu z gołą klatą, w rogatej czapie i z włócznią w ręku, który zajął miejsce wiceprezydenta Pence’a w sali Senatu. Stał się symbolem tego wydarzenia, podkreślając jego groteskową stronę. Niestety, bo jak trzeźwo zauważa Tarczyński, „zamach stanu nie przestaje być zamachem stanu tylko dlatego, że jego uczestnicy są dziwnie ubrani”.
Dalej znajdziemy skrupulatną analizę etapów drogi, jaka doprowadziła do stanu obecnego, poczynając od historii ewolucji Partii Republikańskiej od Lincolna do Trumpa („Doktor Frankenstein pada ofiarą własnego potwora” – nie mogę się powstrzymać od cytowania tych tytułów, bo są wyjątkowo trafione). I kolejnych schorzeń (albo przynajmniej złych stron) amerykańskiego systemu wyborczego. Wypaczania demokratycznych reguł gry, paraliżowania procesu legislacyjnego, skrajnej polaryzacji sceny politycznej i przejmowania niezależnego z założenia Sądu Najwyższego przez jedną stronę sporu. Kto chce się dowiedzieć, co oznaczają terminy takie jak gerrymandering (znów zachęcający tytuł: „Kaczor Donald kopie Goofy’ego”) czy filibuster – niech czyta „Rozkład”. Zostanie kompetentnie wprowadzony za kulisy amerykańskiej polityki wewnętrznej, przy okazji zaś pozna dziesiątki anegdot. Bywa bowiem i śmieszno, i straszno. A zarzutem wobec prezydenta może być np. doprawianie przez niego hamburgera francuską musztardą…
Zachęcam więc do lektury, zwłaszcza że mechanizmy polityczne w różnych krajach lubią się powtarzać. I do słuchania „Podkastu amerykańskiego”, który Piotr Tarczyński – tłumacz, amerykanista, pisarz – prowadzi wraz z Łukaszem Pawłowskim. ©℗
Piotr Tarczyński ROZKŁAD.O NIEDEMOKRACJI W AMERYCE Znak litera nova, Kraków 2023, ss. 382.
