Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Śniadanie Mistrzów z prof. Janem Strelauem - kolejne ze spotkań w ramach porannego pasma Festiwalu Kopernika - okazało się niezwykle sycące. Ten międzynarodowej renomy psycholog jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W swoich dociekaniach naukowych zajmował się przede wszystkim badaniami nad temperamentem. Otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (zwanej polskim Noblem), Nagrodę Towarzystwa Maxa Plancka, Nagrodę Fundacji im. Aleksandra von Humboldta i wielu innych. Rozmowę prowadził Bartłomiej Kucharzyk – psycholog, prawnik, członek Centrum Kopernika.
Copernicus Festival w Krakowie!
Hasłem przewodnim drugiej edycji jest "Geniusz".
- Dowiedz się więcej na stronie festiwalu copernicusfestival.com
- Przeczytaj więcej w serwisie festiwalowym
- Co, gdzie i kiedy na Festiwalu? Zobacz kalendarz wydarzeń
Dobrego trudne początki
Prof. Strelau wspominał trudne początki psychologii w Polsce. Brakowało podręczników akademickich. Dostępne były jedynie książki w języku rosyjskim. Polscy studenci uczyli się z książek, które w ZSRR kierowano do licealistów. Dominujący na polskich uniwersytetach marksizm nie sprzyjał rozwojowi psychologii i kontaktom z naukowcami z Zachodu. Pierwszy rodzimy podręcznik do psychologii powstał pod redakcją Tadeusza Tomaszewskiego. W jego tworzeniu również brał udział gość Śniadania. Nazywaliśmy tę książkę „zieloną cegłą” - powiedział prof. Strelau.
Polski psycholog obszernie opowiadał o okresie izolacji naukowej i społecznej, jaką otoczyła go Polska Ludowa. Szykany były spowodowane odmową współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa. Po raz pierwszy wyjechał na Zachód w wieku czterdziestu lat. To zaawansowany wiek dla naukowca – mówił. – Podczas tego wyjazdu po raz pierwszy spotkałem się z genetyką zachowania. Prowadziłem badania na muszkach owocówkach. Zamknięte w labiryncie szukały jedzenia. Na podstawie ruchliwości i szybkości oceniałem ich temperament.
To właśnie prof. Strelau sprowadził badania nad genetyką zachowania na polski grunt.
Pawłow Strelaua
O zainteresowaniach badawczych prof. Strelaua zdecydował przypadek i historia. Po raz pierwszy zachwyciłem się Pawłowem – wspominał profesor – na seminarium prof. Kreutza [polski filozof i psycholog –red.] na trzecim roku. Nasza zadanie polegało na tłumaczeniu i referowaniu artykułów w języku rosyjskim, którego Kreutz nie znał. Dostęp do artykułów innych niż rosyjskojęzyczne był bardzo ograniczony. Pierwszy artykuł, nad którym przez trzy miesiące pracował Strelau, dotyczył wyników badań Iwana Pawłowa. To dzięki temu polski psycholog zapoznał się z teorią Pawłowa – ojca badań nad temperamentem.
Biologiczne podstawy geniuszu
W ostatniej części Śniadania padło pytanie: „Panie profesorze kim jest geniusz?”. – Geniusz musi mieć wysokie IQ – odpowiedział prof. Strelau. – Różnice indywidualne określonych cech zdeterminowane są przez unikatowy układ genów, które znajdują się na różnych chromosomach. Zdarza się to niezmiernie rzadko. Taki układ nie jest dziedziczny. Tak można określić biologiczne podstawy geniuszu. Jednak nie każdy potencjalny geniusz staje się geniuszem. Bardzo ważne jest także oddziaływanie środowiska: kultury, społeczeństwa, rodziny. Geniusz potrzebuje pomocy. innych – kontynuował. Jednocześnie to osoba, która rewolucjonizuje zastany obraz świata.
